Het is een beroepsdeformatie. Elk jaar als het Nationaal Archief een serie BVD-aktes vrijgeeft, spit ik door de lange lijst met namen. Zit er iets interessants tussen? Dit jaar was het bingo, maar anders dan ik had verwacht. Er bleek een dossier te zijn over George Dröge, tandarts te Tilburg. Natuurlijk vroeg ik inzage; mijn vader ging geregeld langs bij zijn neef George als hij voor zaken in westelijk Brabant moest zijn. Wat had mijn achteroom in hemelsnaam op zijn kerfstok, dat de polderspionnen hem in de gaten hielden?
Uit het dossier steeg het zure aroma van Koude Oorlog-paranoia op; tandarts Dröge bleek met een reis naar Oost-Duitsland in 1962 de aandacht van de BVD te hebben getrokken. De marechaussee te Oldenzaal had bij een grenscontrole een stempel van de arbeidersrepubliek in zijn paspoort aangetroffen. Mijn achteroom was geïrriteerd geweest toen ze hem ernaar vroegen. Dus gaven de grenswachten hem aan bij de BVD.
Meer columns lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Collega-tandartsen, patiënten, politiemensen, vertegenwoordigers in orthodontische instrumenten – allemaal kregen ze bezoek van de weetgrage gleufhoeden van de BVD. Wie was die Dröge? Waarom reisde hij naar de DDR? Wat voor politieke denkbeelden had hij? Aan de verslagen te zien waren het lange en indringende gesprekken, ook over intieme aspect van zijn leven. Was zijn huwelijk goed? Wat zou hij stemmen? Met wie waren zijn dochters getrouwd?
De informanten schetsen George als iemand die ‘door zijn nervositeit bijzonder geëmotioneerd’ was; vandaar ook dat akkefietje met de marechaussee wellicht. Maar tegelijk een ‘betrouwbaar, integer en serieus man’. Hij had geld; het dossier vermeldt een villa met een aquarium in de vloer. Een collega-tandarts wist te melden dat de Tilburger goed had verdiend aan een uitvinding om hardere en goedkopere kronen te maken. Een Zwitserse firma had het patent gekocht. Voor die onderneming hield Dröge in heel Europa lezingen op conferenties van tandartsen, waaronder een in Oost-Berlijn.
‘Hij maakte op mij de indruk wat overwerkt te zijn,’ wist brigadier De Rooij te melden, politieman én patiënt in de praktijk. Het was inmiddels al meer dan een jaar na de conferentie in Berlijn. De zin is door een BVD’er die zich identificeert als ‘120’ onderstreept: die oververmoeidheid was interessant. Door dat soort spijkers op laag water sloot de BVD het dossier pas in 1970, met de conclusie dat de tandarts koosjer was. Dat ene stempel heeft honderden manuren gekost; er zat zelfs een stamboom van de Tilburgse Dröges in het dossier.
Spionnen, zo zei MI6-agent en thrillerschrijver John le Carré ooit, vormen ‘een schunnige stoet van ijdele dwazen en verraders; sadisten en drinkebroers; mensen die cowboys en indianen spelen om hun miserabele levens op de fleuren’. Dankzij een ver familielid uit Tilburg begrijp ik wat hij bedoelde.
