De Netflix-serie Turning Point: The Bomb and the Cold War duurt ruim negen uur. Dat is lang, maar de beloning is een met geweldig archiefmateriaal gelardeerd overzicht van de Koude Oorlog, vanaf het begin tot de oorlog in Oekraïne. Met een opvallende constante: de angst voor een nucleaire oorlog.
Hoe zou de Koude Oorlog zijn verlopen als Amerika en de Sovjet-Unie geen atoombommen hadden gehad? Turning Point suggereert dat hij dan snel in een ‘hete oorlog’ was ontspoord. De twee ideologieën waren onverenigbaar, zodat uiteindelijk een van beide ten onder moest gaan. Omdat de dreiging van wederzijdse nucleaire vernietiging een oorlog tussen Amerika en de Sovjet-Unie onmogelijk maakte, vochten zij de strijd uit met proxy-oorlogen in Azië en Afrika. Dat is geen nieuwe visie op de Koude Oorlog, maar daar moet de serie het dan ook niet van hebben.
Meer recensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Wel van een overweldigende hoeveelheid archiefbeelden en een imponerende lijst van historici, journalisten, diplomaten en (ex)politici die hun licht op de Koude Oorlog laten schijnen. Onder hen de vorig jaar nog net voor zijn dood geïnterviewde Daniel Ellsberg, de man van de Pentagon Papers. Hij noemt Stanley Kubricks atoomoorlogsatire Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb een documentaire: ‘Alles had zo kunnen gebeuren.’ Naast Ellsberg komen talrijke anderen aan het woord, van historicus Timothy Garton Ash tot de Estlandse premier Kaja Kallas en de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Het beeld dat oprijst is dat van de Koude Oorlog als een zichzelf versterkend systeem, waarin de wereld een aantal malen door het oog van de naald kroop.
Met de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 leek de periode dood en begraven, maar het liep anders. Onder meer Michael McFaul, de Amerikaanse ambassadeur in Moskou tussen 2012 en 2014, houdt ook het Westen verantwoordelijk, omdat het Rusland na 1991 liet aanmodderen: ‘We hadden moeten investeren, maar keken weg.’
Ronald Reagan (l) en Michail Gorbatsjov in Genève in 1985.
