Home Kasteelpolitiek

Kasteelpolitiek

  • Gepubliceerd op: 22 oktober 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
  • 1 minuut leestijd
Kasteelpolitiek

Kastelen zijn tekenend voor de machtsverhoudingen in de Middeleeuwen. Wie zulke versterkingen mochten bouwen, waar en in welke vorm, werd van bovenaf bepaald.

Rond de tweede helft van de elfde eeuw verrees op een moeilijk bereikbare plek in een Twents bos een burcht met een wal en een gracht eromheen. Dit bouwwerk, de Hunenborg, lag veilig en centraal. Van daaruit konden ruiters het graafschap Twente beheersen. Opdrachtgever voor de bouw was vermoedelijk de bisschop van Utrecht, die net als andere grootgrondbezitters en edelen in die periode bezig was zijn territoriale macht te verstevigen. Daarmee tekent de Hunenborg de toenmalige machtsverhoudingen.

Ook in de eeuwen daarna laat de kasteelbouw zien hoe de verhoudingen lagen in het Oversticht – ongeveer de huidige provincies Overijssel en Drenthe, met stukjes Groningen en Friesland. In de loop van de twaalfde eeuw, toen zijn positie sterker was, koos de bisschop niet meer voor veilig verborgen kastelen, maar bijvoorbeeld voor nieuwbouw langs wegen die hij wilde beheersen. Nog een eeuw later werd zijn positie wankel, en daardoor konden edelen in de dertiende eeuw flink wat eigen burchten bouwen, zonder bisschoppelijke toestemming.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Een ommekeer kwam rond 1350, toen steden de bisschop te hulp kwamen omdat ze last hadden van de niet-bisschoppelijke kastelen. Zij braken burchten en versterkingen af en stelden samen met de bisschop eisen aan nieuwbouw. Kasteelachtige, ontzagwekkende gebouwen mochten nog wel, maar zonder serieuze verdedigingswerken. Tegelijkertijd bouwde de bisschoppen juist stevige kastelen aan de grenzen van zijn Overzicht.

Diana Spiekhout, Het middeleeuwse kastelenlandschap van het Oversticht (proefschrift Rijksuniversiteit Groningen)

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 11 - 2020

Nieuwste berichten

De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
De Britse opdeling zorgt voor de grootste migratie in de menselijke geschiedenis
Artikel

India en Pakistan zijn al aartsrivalen sinds hun geboorte

De spanningen tussen kernmachten India en Pakistan liepen in de afgelopen week hoog op. Het conflict over het grensgebied Kashmir stamt uit 1947, het jaar van de opdeling van Brits-Indië. Die ging gepaard met gruwelijkheden en geweld: goede buren werden plotseling elkaar aartsvijanden. Begin juli 1947 arriveerde de Britse advocaat Cyril Radcliffe in een snikheet...

Lees meer
Militaire parade door Moskou in 2015
Militaire parade door Moskou in 2015
Artikel

Rusland vierde 9 mei niet altijd zo uitbundig. Nu moet de militaire parade de oorlog in Oekraïne rechtvaardigen

In 1945 viert de Sovjet-Unie voor het eerst de overwinning op nazi-Duitsland met een grote parade. Sindsdien is de betekenis van de wapenschouw op 9 mei verschillende keren veranderd. Tegenwoordig moet die militaire parade in Moskou vooral de oorlog in Oekraïne en het regime van president Vladimir Poetin legitimeren. ‘Ter gelegenheid van de overwinning op...

Lees meer
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Zeezender Radio Veronica tijdens de laatste uitzenddag in 1974.
Interview

‘De Top 40-hitlijsten van Radio Veronica waren heilig’

Pophistoricus Leo Weijers (1959) is van jongs af aan gefascineerd door Radio Veronica. Als een ode aan de verdwenen zeezender schreef hij er een boek over. ‘Veronica was een bron van inspiratie voor latere radiomakers.’ Op 15 oktober 1959 werd de Vrije Radio Omroep Nederland (VRON) tijdens een vergadering van vrije radiohandelaren opgericht. De pioniers...

Lees meer
Still uit The promise
Still uit The promise
Recensie

Papoea’s werd niets gevraagd

De documentaire 'The Promise' blikt met archiefbeelden en interviews terug op het lot van de Papoea’s als speelbal van geopolitieke krachten.

Lees meer