Home De Deltawerken waren het achtste wereldwonder

De Deltawerken waren het achtste wereldwonder

  • Gepubliceerd op: 6 oktober 2010
  • Laatste update 05 feb 2025
  • Auteur:
    Annemarie Lavèn
  • 2 minuten leestijd
Arbeiders werken aan de afsluiting van de Zandkreek

De Deltawerken zijn de trots van Nederland. Het robuuste verdedigingstelsel tegen het water – de oudste vijand van Nederland – oogst in de hele wereld bewondering. De aanleg van de dammen, sluizen en waterkeringen was dan ook een krachttoer van kolossale proporties.

‘Hierachter wonen 3.000.000 mensen,’ noteert waterstaatsingenieur Johan van Veen in 1939. Hij doelt op een laag dammetje achter een oude, gescheurde sluis langs de Hollandse IJssel bij Moordrecht. Van Veen doet metingen naar stormvloedstanden en presenteert een uiterst verontrustende analyse van de gesteldheid van de Nederlandse delta. Een prompt ingestelde Stormvloedcommissie komt een jaar later al met een eerste rapportage: het westen van Nederland is in groot gevaar. Maar de alarmbellen rinkelen alleen binnenskamers, ze bereiken nooit het parlement. Het is mogelijk dat zelfs de verantwoordelijke minister niets hoort van de schokkende resultaten van het onderzoek.

Meer lezen over de strijd tegen het water? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Dan breekt de oorlog uit – niet de tijd om het gevecht met Nederlands oudste vijand aan te gaan. En na de oorlog gaat het geld van de verarmde overheid naar de wederopbouw, niet naar de waterwerken. Maar Van Veen werkt onverstoorbaar door aan een plan om het kwetsbare deltagebied te beschermen. Hij wil geen dijkverhoging, hij pleit voor kustverkorting. De zeearmen moeten dicht, op de rivieren moet een slot. Eind januari 1953 ligt een zoveelste versie van zijn plan op het bureau van de minister.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Enkele dagen later voltrekt zich de Watersnoodramp waar Van Veen zo voor vreest: 1835 mensen verdrinken en 150.000 hectare staan onder water. Het is een ramp van ongekende omvang, maar het had nog veel erger kunnen zijn. Het scheelde weinig of ook een groot deel van Holland was verdronken.

Professor Thijsse van het waterloopkundig laboratorium geeft uitleg bij een schaalmodel van de Deltawerken.
Professor Thijsse van het waterloopkundig laboratorium geeft uitleg bij een schaalmodel van de Deltawerken.
Het publiek kijkt toe tijdens de afsluiting van de Dam in de Zandkreek.
Het publiek kijkt toe tijdens de afsluiting van de Dam in de Zandkreek.

De Watersnoodramp schudt de overheid wakker en drie weken later wordt de Deltacommissie geïnstalleerd, met als opdracht een blijvende oplossing te bedenken voor de gevaren van het water. In 1957 stemt een grote Kamermeerderheid in met de Deltawet: de zeegaten worden afgedamd. Alleen de toegangen naar Antwerpen en Rotterdam blijven open water.

Riet dient als ondergrond voor de betonblokken van de Deltawerken
Riet dient als ondergrond voor de betonblokken van de Deltawerken.
Arbeiders aan de slag bij de Vrouwenpolder, 1960.
Arbeiders aan de slag bij de Vrouwenpolder, 1960.

Prioriteit krijgt de afsluiting van de Hollandse IJssel; de afdamming van de zeearmen volgen. Een waar huzarenstuk is de waterdoorlatende afsluiting van de brede en diepe Oosterschelde. In 1986 wordt de drie kilometer lange waterkering in gebruik genomen. De verhoging van een keermuur in Harlingen op 24 augustus 2010 vormt het sluitstuk: na bijna vijftig jaar zijn de Deltawerken voltooid.

Schepen varen het laatste caisson in om het stroomgat in de dijk te dichten.
Schepen varen het laatste caisson in om het stroomgat in de dijk te dichten.
De sluiting van het Veerse Gat had grote gevolgen voor de bevolking en het milieu.
De sluiting van het Veerse Gat had grote gevolgen voor de bevolking en het milieu.
De stormvloedkering in de Hollandse IJssel
De stormvloedkering in de Hollandse IJssel beschermt het land met een dubbele beveiliging, 2009.

Openingsbeeld: Arbeiderswerken aan de afsluiting van de Zandkreek.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer