Lees artikelen uit ons archief over het communisme, met verhalen over Karl Marx, de Volksrepubliek China en de communistenvrees in Amerika.
Communisme
- 10 artikelen



De jacht op communisten
Vanaf 1941 maakten de Duitsers jacht op Nederlandse communisten. Een van de gearresteerden was de Twentse Hendrik Visscher. Hij werd afgevoerd naar een psychiatrische instelling in Bergburg, die beschikte over de eerste gaskamer van het Derde Rijk. Ze zouden gaan vissen, zo vertelde hij in de rechtbank. Maar een consistent verhaal was het niet. Want...


Gorbatsjov en het einde van de Sovjet-Unie
Twintig jaar geleden kwam Michail Gorbatsjov aan de macht in de Sovjet-Unie. Tijdens zijn bewind (1985-1991) kwam er een einde aan 74 jaar communisme, de Koude Oorlog verdween en de Sovjet-Unie werd als staat van de kaart geveegd. In november 1985 wachtte in Genève een in Siberische winterjas gehulde 54 jaar oude Mikhail Sergejevitsj Gorbatsjov,...


Hoe Karl Marx uitgroeide tot denker van de communisten
De Sovjet-Unie was gebaseerd op de denkbeelden van Karl Marx. Maar eigenlijk had Marx niet zo’n samenhangende theorie als zijn communistische aanhangers meenden. Sterker nog: zelf zei hij ooit: ‘Als iets zeker is, dan is het dat ik zelf geen marxist ben.’ De Duitse filosoof en journalist Karl Marx (1818–1883) beschikte over een razendsnelle intelligentie...


De Koude Oorlog in Nederland
Vier decennia lang heeft de Koude Oorlog op verschillende manieren doorgewerkt in Nederland. In de buitenlandse politiek oriënteerde ons land zich op de Verenigde Staten en spande het zich in voor de Europese integratie; in Nederland zelf probeerde men de communistische dreiging te keren door de welvaart te vergroten. Daardoor was de Koude Oorlog in...


Friedrich Engels (1820-1895)
Friedrich Engels wordt algemeen beschouwd als het handige bijzettafeltje van Karl Marx. Waar de geniale Marx in Das Kapital ongeëvenaarde kritiek leverde op het kapitalisme en het marxisme definieerde, zou fabrikantenzoon Engels hem slechts financieel gesteund hebben en leverde hij wat industrieel feitenmateriaal. Maar Friedrich Engels was een minstens zo rebels denker als Marx en...


Nederland erkende Volksrepubliek China als eerste
Het Amerikaanse bezoek aan China is afgelast – juist nu de diplomatieke betrekkingen weer leken te worden aangehaald. In 1950 was Nederland het eerste westerse land dat de Volksrepubliek erkende.


Communistenvrees in de Verenigde Staten
De angst voor communisten in het Amerika van de jaren vijftig wordt tegenwoordig vaak afgedaan als kinderlijk en irrationeel. Maar helemaal onterecht was hij niet. Zelfs de leugens van McCarthy waren geïnspireerd door de werkelijkheid, want in de jaren negentig van de vorige eeuw bleek dat Sovjet-spionage in de Verenigde Staten veel omvangrijker was dan...


50 jaar na de dood van Stalin
Over Stalin kunnen we kort zijn: hij was een monster, een gek die miljoenen opofferde aan zijn eigen machtshonger. Einde verhaal. Of is er meer? Vijftig jaar na zijn dood schetsen Nederlandse onderzoekers een ander beeld. Volgens hen koesterde Stalin de heilige overtuiging een hoger doel te dienen. ‘Hij geloofde in het communisme zoals de...


‘Hier spreekt Moskou’
‘Met de radio kunnen wij de leugens en laster weerleggen die voor ons zijn opgetrokken’, zei Vladimir Lenin kort na de communistische omwenteling in 1917. Meer dan zestig jaar lang heeft Radio Moskou Nederlandstalige programma’s verzorgd gericht op Nederland en Vlaanderen. Een gesprek met medewerkers over propaganda en censuur. ‘Loe de Jong zei: “De Sovjet-Unie...