Jan Bank en Marita Mathijsen (red.),Plaatsen van herinnering. Nederland in de negentiende eeuw
De negentiende eeuw is hard op weg een volwaardige plaats te krijgen in de Nederlandse geschiedschrijving. Werd er vroeger nog wel eens eenzijdig verwezen naar de duffe geest van Jan Salie en vader Stastok om de eeuw te karakteriseren, dankzij groeiend en boeiend onderzoek komt er steeds meer dynamiek in ons beeld van de eeuw...
De Grote Archieventest
De afgelopen vijf jaar onderwierp Historisch Nieuwsblad in het zomernummer Nederlandse (en buitenlandse) historische musea aan een kwaliteitstest. Dit jaar test het blad voor het eerst de Nederlandse archieven. U doet historisch onderzoek? U pluist uw familieverleden na, of wilt alles weten over de geschiedenis van uw woonplaats? Dan gaat u naar een archief. Wij...
Het Nederlandse gildewezen
De econoom Adam Smith veroordeelde ze als ‘samenzweringen tegen de consument’, en achtte afschaffing noodzakelijk voor een waarlijk vrijemarkteconomie. Gilden hebben lange tijd een slechte naam gehad, als logge beroepsverenigingen die ouderwets en gesloten waren. Toch speelden ze eeuwenlang een zeer belangrijke rol in het leven van veel Europese stedelijke middenklassen. Lange tijd was de...
De schimmige begintijd van de islam
Over de historische Jezus weten we maar weinig zeker, van de historische Mohammed veel meer. Tenminste, dat is wat publicisten en journalisten ons dagelijks willen laten geloven. Maar wat staat er eigenlijk vast over het ontstaan van de islam? Als we teruggaan naar de bronnen, blijkt dat we weinig kunnen zeggen over de eerste eeuw...
Gezien: Websites
Fries Scheepvaartmuseum Octanten en sextanten, scheepsmodellen van palingaken en Friese doorlopers. Het Fries Scheepvaartmuseum heeft een grote collectie, die nu voor iedereen toegankelijk is op een vernieuwde website. Sinds 2004 is met financiële steun van de provincie Friesland en enkele particuliere fondsen hard gewerkt aan het fotograferen en scannen van de gehele museumcollectie. Alle objecten...
Het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis na de oorlog
Honderdduizenden Nederlanders waren na de Tweede Wereldoorlog op zoek naar hun vermiste verwanten. Wat er met hen was gebeurd hoorden ze meestal van het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis. In een enorme humanitaire en administratieve inspanning slaagde dat erin om het merendeel van de verzoeken om informatie te beantwoorden. 'In de...
Franco’s gebrek aan doctrine
Spanje verbiedt de verheerlijking van het militaire regime van Francisco Franco. Het meest kenmerkende van zijn bewind was elk gebrek aan doctrine.
Waren de waterschappen de voorlopers van het Nederlandse poldermodel?
Het Nederlandse ‘poldermodel’ zou zijn ontstaan in de Middeleeuwen, toen Nederlandse boeren de handen ineensloegen om het water terug te dringen. In werkelijkheid werd bestuurlijke invloed op het waterbeheer beperkt tot de meest aanzienlijken. De Nederlandse politieke en bestuurlijke cultuur wordt gekenmerkt door overleg en het streven naar consensus. Sinds de jaren negentig spreekt men...
Boeken Top Tien
1. Dorine Hermans en Daniela Hooghiemstra ‘Vertel dit toch aan niemand.’ Leven aan het hof Mouria, € 18,50 2. Vibeke Roeper en Diederick Wildeman (red.) Het journaal van Abel Tasman 1642-1643 Waanders, € 17,95 3. Jan Blokker Waar is de Tachtigjarige Oorlog gebleven? de Harmonie, € 19,90 4. Thomas L. Friedman De aarde is...
Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300, Frits van Oostrom, 640 p., Bert Bakker, euro 39,95 (paperback), euro 49,95 (hardback)
Twee omvangrijke boeken werden niet zo lang geleden met enig feestgedruis gepresenteerd door de Nederlandse prinses Máxima en de Belgische prinses Mathilde. Ze vormen het eerste en het laatste deel van een nieuwe negendelige reeks over de Nederlandse literatuurgeschiedenis vanaf het allereerste begin tot 2005. Sinds 1997 werken negen wetenschappers en 26 redacteuren aan dit...
Operatie Safehaven. Kruistocht tegen het Vierde Rijk, Gerard Aalders, 432 p. Boom, euro 19,50
Toen twintigste-eeuwse conflicten zich ontwikkelden tot totale oorlogen, waarin hele samenlevingen tegenover elkaar kwamen te staan, werd het een normaal verschijnsel de vijandelijke productiekrachten aan te vallen. Waarom wel soldaten en geen arbeiders beschieten als het werk van arbeiders voor de oorlogvoering net zo belangrijk is? Scherpe wetgeving tegen trading with the enemy hoorde er...
Een geschiedenis van het duister, Roger Ekirch, 396 p. De Bezige Bij, euro 29,90
Nooit werd er in de vroegmoderne tijd over prachtige zonsondergangen gerept, constateert de Amerikaanse historicus Roger Ekirch in zijn Nacht en ontij, een sociaal-culturele ‘geschiedenis van het duister’. De nacht, concludeert Ekirch, was een onheilspellend oord, beladen met angst: oeroud en kinderlijk soms, maar vaak ook voor reële gevaren als diefstal, brand, moord of ongelukken...