Home Dossiers Tweede Wereldoorlog D-day was een riskante operatie

D-day was een riskante operatie

  • Gepubliceerd op: 24 apr 2014
  • Update 22 mei 2025
  • Auteur:
    Paul van der Steen
D-day tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

Generaal Eisenhower verklaarde dat de geallieerde opmars niet kon mislukken. Maar dat was bluf. Ondanks de goede planning en de vele oefeningen was D-day een riskante operatie.

Bij het inschepen voor de operatie Overlord, de operatie aller operaties, kregen de geallieerde troepen de dagorder van hun opperbevelhebber, de Amerikaanse generaal Eisenhower, in hun handen gedrukt. ‘U gaat beginnen aan de Grote Kruistocht waar we nu al zoveel maanden naartoe hebben gewerkt. De ogen van de wereld zijn op u gericht. De hoop en de gebeden van de vrijheidslievende mensen in de hele wereld gaan met u mee.’ Eisenhower waarschuwde voor onderschatting van de vijand. Die zou verwoed tegenstand bieden. Tegelijkertijd liet hij het voorkomen of er maar één uitkomst mogelijk was. ‘Het tij is gekeerd! De vrije mannen van de wereld marcheren samen naar de overwinning.’

Eisenhower had wel degelijk getwijfeld. Tijdens de bijeenkomst waarop definitief besloten werd om door te gaan met D-day: de operatie die het einde van de Tweede Wereldoorlog moest inluiden, ijsbeerde hij volgens andere aanwezigen zeker vijf minuten op en neer voordat hij knopen doorhakte. Zelf zei hij dat die inschatting niet klopte: hooguit 45 seconden had hij heen en weer gelopen. Zijn aarzeling was begrijpelijk. De weersverwachting kon beter. Het zicht bij de landing zou matig zijn.

Sommige hoge officieren van de geallieerden vonden Eisenhower niet de juiste man op de juiste plaats. Dat had ook te maken met zijn staat van dienst. Was hij niet te veel een man van de burelen en te weinig een man van de modder? Een positief antwoord op die vraag betekende trouwens niet per se een negatief oordeel. Eisenhowers ervaring met logistiek en bureaucratie hielp bij de grootste militaire operatie uit de geschiedenis.

Westernboeken lezen voor D-day begint

De generaal was bovendien een teamspeler. Aan de vooravond van D-day bezocht hij luchtlandingstroepen op de basis Greenham Common. Op dat soort momenten straalde hij vooral optimisme uit. Hij gaf zijn manschappen energie. Andersom werkte het net zo. Onder ondergeschikten werd Eisenhower bijna een van hen. Zo was zijn karakter. En eerlijk is eerlijk: hij cultiveerde zijn imago van doodgewone jongen uit Kansas ook een beetje.

Op de luchtmachtbasis oogde Eisenhower niet nerveus. Oké, hij rookte als een ketter (vier pakjes per dag), maar dat leek meer macht der gewoonte dan een methode om de zenuwen te kalmeren. Bij zijn lange werkdagen vond hij ook in deze cruciale fase van de strijd nog tijd voor ontspanning door een partijtje te dammen of westernboeken te lezen.

Dossier Tweede Wereldoorlog

Cas Oorthuys demonstreert na de bevrijding hoe hij illegaal fotografeerde
Cas Oorthuys demonstreert na de bevrijding hoe hij illegaal fotografeerde
Recensie

Indringende foto’s van het laatste oorlogsjaar

Onlangs namen René Kok en Erik Somers na ruim 45 jaar afscheid van het NIOD, waar ze onderzoek deden naar visuele bronnen over de bezetting en menig fotoboek samenstelden. Hun afscheidsboek is De ondergedoken camera, met iconisch werk van een verzetsgroep van fotografen.   Het is onmogelijk om níét aan de kinderen in Gaza en Darfur...

Lees meer
Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Jo Corbeij op de cover van Du
Jo Corbeij op de cover van Du
Artikel

Na elke oorlog blijft niet-ontplofte munitie achter. Deze 16-jarige jongen werd daar het slachtoffer van

Polen en de Baltische staten zijn uit het internationale verdrag gestapt dat het gebruik van landmijnen verbiedt. Ze hopen zich daarmee beter te kunnen verdedigen, maar riskeren wel problemen in de toekomst. Na de Tweede Wereldoorlog veroorzaakten niet-opgeruimde landmijnen en boobytraps nog jarenlang slachtoffers, vaak onder kinderen. Zoals de 16-jarige Jo Corbeij uit Roermond. De...

Lees meer