Alle artikelen
Een nieuwe studie in Science Advances suggereert dat moderne mensen, de homo sapiensen, mogelijk beter bestand waren tegen loodvergiftiging dan neanderthalers, wat hun overleving heeft bevorderd.
Onderzoekers ontdekten sporen van lood in fossiele tanden van oude mensachtigen en testten vervolgens moderne en oude genvarianten op stukjes hersenen. Bij de neanderthalervariant verstoorde lood de ontwikkeling van neuronen die betrokken zijn bij taal en communicatie, terwijl de moderne variant grotendeels ongevoelig bleek.
Volgens de onderzoekers kan natuurlijke loodblootstelling hebben geleid tot genetische aanpassingen die het menselijk brein beter beschermden en sociale complexiteit bevorderden. Zo kregen homo sapiensen een sociaal voordeel ten opzichte van hun verwanten. Niet alle wetenschappers zijn overtuigd, maar de studie opent nieuwe perspectieven op de rol van omgevingsfactoren in de menselijke evolutie.
Lood hielp de homo sapiens overleven
Een nieuwe studie in Science Advances suggereert dat moderne mensen, de homo sapiensen, mogelijk beter bestand waren tegen loodvergiftiging dan neanderthalers, wat hun overleving heeft bevorderd. Onderzoekers ontdekten sporen van lood in fossiele tanden van oude mensachtigen en testten vervolgens moderne en oude genvarianten op stukjes hersenen. Bij de neanderthalervariant verstoorde lood de ontwikkeling van...
Xi Jinping gebruikt het verleden, net als de Chinese keizers die hem voorgingen
De Chinese president Xi Jinping wijst graag op het lange verleden van zijn land. Dat heeft moeilijke periodes gekend, maar zou zijn herrezen onder leiding van de Communistische Partij. ‘Volgens Xi zal China weer het land zijn dat het vroeger was,’ zegt historicus en geopolitiek analist Frans-Paul van der Putten. Over dit streven schreef hij...
Johannes van der Kemp was de zelfbenoemde redder van de inheemse Zuid-Afrikanen
Predikant Johannes van der Kemp stichtte in 1803 een nederzetting om de Zuid-Afrikaanse Khoi te bekeren en te helpen. Was hij daarmee een weldoener of een kolonisator? Daarover verschillen de meningen nog steeds. Feiten zijn feiten, maar geschiedenis kun je boetseren indachtig de tijdsgeest. Wie vroeger als held werd gezien kan plotseling als boeman worden...
Historici schrijven kinderboek: ‘Jongeren groeien te weinig op met geschiedenisverhalen’
Neerlandicus en filosoof Lotte Jensen en kunsthistoricus en directeur van het Mauritshuis Martine Gosselink publiceerden beiden afgelopen jaar een kinderboek. Historisch Nieuwsblad vroeg ze wat er anders is aan schrijven voor kinderen. Wat wilden ze overbrengen? Hebben ze er nog iets aan gehad voor hun ‘volwassen’ werk? We spreken elkaar in de kamer van Martine...
Een korte oorlog zou de Chinees-Japanse relatie voor altijd tekenen
Diplomatieke spanningen tussen China en Japan lopen hoog op na opmerkingen van premier Sanae Takaichi over Taiwan. China is boos en verwijst naar het militaristische verleden van Japan. Dat begon allemaal met de Eerste Chinees-Japanse Oorlog in 1894. Hoewel Westerse machten zich al vanaf het einde van de vijftiende eeuw in Azië lieten gelden, leidde...
Flexibele calvinisten verloren de religieuze concurrentiestrijd op Java
Waarom hebben de Nederlanders niet heel Java tot het calvinisme bekeerd? Volgens de pas gepromoveerde historicus Alexander van der Meer lag het niet aan de zendelingen en predikanten. Zij waren bereid aanpassingen te doen aan de lokale cultuur. Terwijl Spaanse missionarissen bijna de hele Filipijnen katholiek maakten, lukte het Nederlandse zendelingen amper het calvinisme te...
Ignatius van Loyola was de generaal van de omstreden jezuïeten
In een periode van religieuze strijd stichtte Ignatius van Loyola een nieuwe kerkelijke orde: de jezuïeten. Ze beloofden eeuwige armoede, kuisheid en gehoorzaamheid. Maar als onderwijzers en biechtvaders van wereldlijke heersers kregen ze ook veel macht – en dat riep weerstand op. Inigo Lopéz van Loyola las het liefst ridderromans over strijdbare edelmannen en aantrekkelijke...
In Trumps balzaal zie je de invloed van Versailles
De Franse koning begon ermee en daarna wilden andere vorsten het ook: een paleis beladen met goud, marmer en spiegels. Allemaal imiteerden ze Versailles. In 1662 besloot de Franse koning Lodewijk XIV dat het bescheiden jachtverblijf dat zijn vader bij Versailles had laten bouwen moest uitgroeien tot het centrum van zijn rijk. Het nieuwe paleis...
Trumps bewondering voor Poetin doet denken aan een historische bromance
Donald Trump noemt Vladimir Poetin een ‘genie’ en een ‘sterke leider’. Tot ongenoegen van zijn NAVO-bondgenoten stelde de Amerikaanse president samen met Moskou een 28-puntenplan op, dat wordt gezien als een capitulatie voor Oekraïne. In de achttiende eeuw zette een onverwachte vriendschap tussen Frederik de Grote van Pruisen en de Russische tsaar Peter III de...
Moord op Mirabal-zussen kost dictator Trujillo zijn kop
Met de moord op de Mirabal-zussen op 25 november 1960 overspeelde dictator Rafael Trujillo van de Dominicaanse Republiek zijn hand. Daarna maakte het verzet met Amerikaanse steun een einde aan zijn regime. De dag waarop de zussen werden gedood is inmiddels Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen. Op 25 november 1960 kreeg...
George Orwells 1984 is nu weer relevant, laat documentaire zien
Lange tijd werd George Orwells 1984 gezien als een dystopische ver-van-ons-bed-roman, maar die tijd is voorbij. De Haïtiaans-Franse documentairemaker Raoul Peck trekt in de meanderende essayfilm Orwell 2+2=5 parallellen tussen het boek en onze tijd. Daarnaast geeft de film met foto’s en archiefbeelden een beknopt beeld van Orwells leven vanaf zijn jeugd tot aan het...
Snipersafari in Sarajevo: wat bezielt een ‘mensenjager’?
Het openbaar ministerie in Milaan onderzoekt of Italianen in de jaren negentig geld hebben betaald om tijdens de Bosnische Burgeroorlog op inwoners van Sarajevo te schieten. Gewelddadige conflicten hebben altijd een grote aantrekkingskracht op sadistische types, zeggen historici. De belegering van Sarajevo tijdens de Bosnische Burgeroorlog duurde van 1992 tot 1996 en is daarmee het...
