De een kon het monster van Loch Ness oproepen, de ander veroorzaakte met zijn tovenarij de Franse Revolutie. Ruud Vermeer beschrijft kleurrijke figuren in Meesters van de magie. Jammer genoeg houdt hij te weinig afstand tot zijn onderwerpen.
De naam van Aleister Crowley kwam ik jaren geleden voor het eerst tegen in de EO-gids. De Britse occultist en schrijver was volgens de Evangelische Omroep een aanhanger van de Satan en zijn duivelse invloed werkte door in de popmuziek, onder andere bij de ‘hedonistische’ Britney Spears. Tegenwoordig zien wappies Crowley als ‘de slechtste man ter wereld’. Hij zou verantwoordelijk zijn voor de ‘globalistische agenda’ en voor het transgenderisme die de satanisten ons ‘schapen’ door de strot zouden duwen.
Meer recensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Over Crowley en vele andere kleurrijke figuren uit de underground van de westerse cultuurgeschiedenis schreef historicus Ruud Vermeer (1953) Meesters van de magie. Vermeer vertelt enthousiast over figuren als Crowley, Gilles de Rais, Alessandro Cagliostro, Paracelsus en natuurlijk Faust, maar Dichtung und Wahrheit lopen door elkaar. Het is uiterst vermakelijk om te lezen dat Crowley het monster van Loch Ness zou hebben opgeroepen, wat zou verklaren waarom ‘Nessie’ zich slechts af en toe manifesteert. Maar historici moeten zich met feiten bezighouden. Dichtung mag, maar dan als object van het onderzoek. Juist dat laat Vermeer na.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Het grote verhaal zou moeten zijn waarom magie aanvankelijk werd gezien als een wetenschap, in de tijd van de Verlichting in de marge raakte, maar misschien wel daardoor weer heel populair werd onder bepaalde groepen (rijke) mensen, zoals vrijmetselaars, theosofen en de kringen rond Crowley. Het ‘waarom’ is veel interessanter dan het ‘wat’.
Toch bevat het boek veel boeiend materiaal. Bijvoorbeeld over de invloed van het geloof in magie op de West-Europese literatuur. Denk hierbij aan Goethes Faust en de heksen uit Shakespeares Macbeth, maar ook aan de roman Joseph Balsamo van Alexandre Dumas, waarin Cagliostro met zijn occulte fratsen de Franse Revolutie veroorzaakt.
Helaas is het boek, mede vanwege de nogal rommelige opzet, allesbehalve volledig. De beroemde waarzegger Nostradamus, alchemist Nicolas Flamel van de steen der wijzen en de golem van de Praagse rabbi Löw ontbreken. Ook de verleidelijke heks Morgan Le Fay uit de Arthuriaanse legendes schittert door afwezigheid. Naar verluidt toverde zij zichzelf weg na een uit de hand gelopen seance met Crowley en Vermeer.
Meesters van de magie. Een geschiedenis van de westerse magie
Ruud Vermeer
411 p. Noordboek, € 34,90
