Nooit eerder kwamen de oorlogservaringen van soldaten zo dichtbij als in het verbijsterende en onbeschrijflijke They Shall not Grow Old.
Wie het verleden van archiefbeelden kent, zou denken dat de wereld er vroeger zwart-wit uitzag. Bioscoopjournaals waren tot in de jaren zestig zwart-wit en tot de komst van de kleurentelevisie in de jaren zeventig gold dat ook voor tv-beelden. Dat de indrukwekkende compilatiefilm They Shall not Grow Old over Britse soldaten in de Eerste Wereldoorlog in kleur is, zorgt dan ook voor een schok. Het doet je niet alleen beseffen dat de wereld ook vroeger gekleurd was, maar haalt de gebeurtenissen ook dichterbij. Zwart-wit creëert een afstand tot het verleden, die in kleur wordt overbrugd.
‘Ik wilde door de mist van de tijd heen breken en deze mannen de moderne wereld in trekken.’
Alle lof dus voor Peter Jackson (inderdaad: de maker van The Lord of the Rings), die met een team experts unieke (Britse) zwart-witbeelden van de Eerste Wereldoorlog heeft omgetoverd in kleurenbeelden. Nooit eerder kwamen de oorlogservaringen van soldaten zo dichtbij als in They Shall not Grow Old. Chronologisch vertelt de compilatie het oorlogsverhaal van Britse soldaten. De film begint met jonge knullen, sommigen net vijftien jaar oud, die zich enthousiast laten rekruteren voor de komende oorlog. Bij de beelden klinkt lang geleden opgenomen commentaar van terugblikkende veteranen (‘We dachten dat het in zes à twaalf maanden gefikst zou zijn’).
Na hun rekrutering en training maken de soldaten de oversteek naar Calais, waarna ze in de loopgravenhel belanden. Zonder strijd was het leven in de loopgraven al nauwelijks uit te houden door grondwater, ratten, slechte voeding, kou en angst, maar de hel die losbarst als de soldaten moeten aanvallen, wat uitmondt in een slachting, is verbijsterend en onbeschrijflijk. De soldatenhommage They Shall not Grow Old is een meesterwerk.
Jos van der Burg is filmrecensent bij Het Parool en de Filmkrant.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
