Kleren maken de man, maar in de angstaanjagende zwart-witfilm Der Hauptmann creëren ze een monster. In het op ware gebeurtenissen geïnspireerde drama ontsnapt een gedeserteerde Duitse jonge soldaat in de chaos van de laatste weken van de Tweede Wereldoorlog op het nippertje aan zijn achtervolgers op het Duitse platteland.
Hij wordt gered doordat hij in een verlaten jeep een kapiteinsuniform vindt. Als hij het aantrekt, bezorgt dat hem een nieuwe, machtige identiteit. Angstaanjagend laat de film zien dat er vervolgens geen weg terug meer is. Als in een dorpje een plunderaar wordt betrapt, laat de nepkapitein hem doodschieten, omdat de dorpelingen hem anders als een slapjanus zien. Het griezelige is dat de knul zich steeds beter begint te voelen bij zijn beslissingen over leven en dood. Hij bluft dat hij rechtstreekse orders van Adolf Hitler krijgt en trekt de leiding naar zich toe in een gevangenenkamp met deserteurs. Dat ontspoort in sadistische spelletjes en wellustig geweld.
Meer recensies van historische films? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Der Hauptmann, van de Duitse regisseur Robert Schwentke, gaat over de macht van uniformen en het wegkijken bij misdaden. Er zijn genoeg mensen die tegen de sadistische nepkapitein zouden kunnen optreden, maar ze doen het niet uit slaafsheid en conformisme. Ook speelt het bystander-effect een rol: minstens één soldaat doorziet het bedrog van de nepkapitein en gruwt van zijn wreedheden, maar houdt uit angst zijn mond. Andere soldaten vinden alles best zolang de nepkapitein orgiastische feestjes houdt. Dat Der Hauptmann aan het einde met een paar scènes waarschuwt voor terreur in onze tijd, is overbodig. We hadden het al begrepen. De nepkapitein heette overigens Willi Herold en is kort na de oorlog door de geallieerden ter dood veroordeeld.
