Home Europa reageerde verdeeld op de oliecrisis

Europa reageerde verdeeld op de oliecrisis

  • Gepubliceerd op: 29 maart 2022
  • Laatste update 11 sep 2023
  • Auteur:
    Mirjam Janssen
  • 2 minuten leestijd
Europa reageerde verdeeld op de oliecrisis

Door de oorlog in Oekraïne dreigt een tekort aan gas. In 1973 had Nederland ook te maken met een energiecrisis toen Arabische landen de oliekraan dichtdraaiden. Deze landen wilden westerse landen straffen voor hun pro-Israëlische houding tijdens de zogeheten Oktoberoorlog.

‘Het embargo tegen Nederland leidde in eerste instantie tot paniek,’ vertelt emeritus hoogleraar geschiedenis Duco Hellema. Hij schreef over deze kwestie onder meer het boek Doelwit Rotterdam. ‘Premier Joop den Uyl hield een dramatische toespraak, waarin hij aankondigde dat het nooit meer zou worden zoals het was. Er werden maatregelen genomen om het energieverbruik te beperken. En er werd over nagedacht hoe we de afhankelijkheid van Arabische olie konden verminderen.’

Daarnaast probeerde Nederland één front te vormen met andere EG-landen, maar dat verliep moeizaam. ‘Pogingen om geïmporteerde olie via de EG onderling te verdelen liepen spaak. Frankrijk verweet Nederland dat het eerdere Franse  voorstellen voor een gezamenlijke energiepolitiek niet had gesteund. Engeland vond dat Nederland het embargo aan zichzelf te wijten had met zijn sterk pro-Israëlische standpunt. Frankrijk en Engeland probeerden bilaterale verdragen te sluiten met Arabische OPEC-landen. Het was ieder voor zich in de EG. De oliecrisis dreigde de haven van Rotterdam hard te treffen, maar dat kwam sommige andere landen wel uit.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Uiteindelijk bleek het olie-embargo vooral een psychologisch spel. De Arabische landen hadden verschillende belangen en trokken niet één lijn. Ze zagen niet goed toe op de handhaving van het embargo, zodat oliemaatschappijen toch volgens contract konden leveren. Ons land kwam er goed vanaf: het was een milde winter, Nederland had volop aardgas in eigen bodem en er waren nog olievoorraden. Wat weer tot ergernis bij andere EG-landen leidde. In juli 1974 werd het embargo opgeheven.

‘Net als in 1973 met de OPEC-landen is er nu met de Russen sprake van een problematische afhankelijkheidsrelatie,’ zegt Hellema. ‘Een belangrijk verschil is dat het toen alleen om een olie-embargo ging. In militair opzicht werden we niet bedreigd. Vooralsnog leveren de Russen wel gas, maar dreigt er militair gevaar.’

Mirjam Janssen is historicus en journalist.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 4 - 2022