Home Europa reageerde verdeeld op de oliecrisis

Europa reageerde verdeeld op de oliecrisis

  • Gepubliceerd op: 29 maart 2022
  • Laatste update 11 sep 2023
  • Auteur:
    Mirjam Janssen
  • 2 minuten leestijd
Europa reageerde verdeeld op de oliecrisis

Door de oorlog in Oekraïne dreigt een tekort aan gas. In 1973 had Nederland ook te maken met een energiecrisis toen Arabische landen de oliekraan dichtdraaiden. Deze landen wilden westerse landen straffen voor hun pro-Israëlische houding tijdens de zogeheten Oktoberoorlog.

‘Het embargo tegen Nederland leidde in eerste instantie tot paniek,’ vertelt emeritus hoogleraar geschiedenis Duco Hellema. Hij schreef over deze kwestie onder meer het boek Doelwit Rotterdam. ‘Premier Joop den Uyl hield een dramatische toespraak, waarin hij aankondigde dat het nooit meer zou worden zoals het was. Er werden maatregelen genomen om het energieverbruik te beperken. En er werd over nagedacht hoe we de afhankelijkheid van Arabische olie konden verminderen.’

Daarnaast probeerde Nederland één front te vormen met andere EG-landen, maar dat verliep moeizaam. ‘Pogingen om geïmporteerde olie via de EG onderling te verdelen liepen spaak. Frankrijk verweet Nederland dat het eerdere Franse  voorstellen voor een gezamenlijke energiepolitiek niet had gesteund. Engeland vond dat Nederland het embargo aan zichzelf te wijten had met zijn sterk pro-Israëlische standpunt. Frankrijk en Engeland probeerden bilaterale verdragen te sluiten met Arabische OPEC-landen. Het was ieder voor zich in de EG. De oliecrisis dreigde de haven van Rotterdam hard te treffen, maar dat kwam sommige andere landen wel uit.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Uiteindelijk bleek het olie-embargo vooral een psychologisch spel. De Arabische landen hadden verschillende belangen en trokken niet één lijn. Ze zagen niet goed toe op de handhaving van het embargo, zodat oliemaatschappijen toch volgens contract konden leveren. Ons land kwam er goed vanaf: het was een milde winter, Nederland had volop aardgas in eigen bodem en er waren nog olievoorraden. Wat weer tot ergernis bij andere EG-landen leidde. In juli 1974 werd het embargo opgeheven.

‘Net als in 1973 met de OPEC-landen is er nu met de Russen sprake van een problematische afhankelijkheidsrelatie,’ zegt Hellema. ‘Een belangrijk verschil is dat het toen alleen om een olie-embargo ging. In militair opzicht werden we niet bedreigd. Vooralsnog leveren de Russen wel gas, maar dreigt er militair gevaar.’

Mirjam Janssen is historicus en journalist.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 4 - 2022

Nieuwste berichten

Beatrice de Graaf portret
Beatrice de Graaf portret
Column

Trump begrijpt niet echt wat oorlog is

Nadat de HSS Iowa duizenden kilometers had gevaren, duizenden tonnen munitie had afgeschoten, en misschien wel nucleaire kernkoppen had meegetorst, mocht het schip in 2012 eindelijk voorgoed aanmeren. Het ligt nu in de haven van Los Angeles, voor iedereen te bezoeken als museum. En dat kan ik u van harte aanraden. Een tochtje door dit...

Lees meer
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Studenten demonstreren tegen Trumps aanval op Harvard en andere Amerikaanse universiteiten.
Interview

Historici in Amerika voelen angst: ‘Slavernij, gender en klimaat zijn nu verboden woorden’

President Donald Trump richt zijn vizier op universiteiten die hij ‘te woke’ vindt. Wie niet stopt met zijn diversiteitsbeleid, verliest subsidie. Zijn de Verenigde Staten nog wel het beloofde land voor wetenschappers? ‘Ik denk absoluut na over een terugkeer naar Nederland.’ Ze had in april een beurs aan moeten vragen voor haar onderzoek, maar Andrea...

Lees meer
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud
Artikel

CERN voltooit de eeuwenoude zoektocht van alchemisten: lood verandert in goud

Langs mystieke én langs praktische weg onderzocht alchemist Jan Baptista van Helmont de mens en de wereld. Hij droomde van magische zalven en spirituele zaden en liet scheikundigen een belangrijke erfenis na. Maar zijn ideeën brachten hemzelf in grote problemen. Naar verluidt had Jan Baptista van Helmont rare, ketterse dingen beweerd. Dat het zweet van...

Lees meer
Portret Jean-Marc van Tol
Portret Jean-Marc van Tol
Interview

Jean-Marc van Tol: ‘Laat Johan de Witt op zijn sokkel staan’ 

Jean-Marc van Tol laveert al jaren tussen wetenschap en literatuur. Hij werkt aan een romantrilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Inmiddels zijn er twee delen verschenen, Musch en Buat. Daarnaast is hij coauteur van een nieuw historisch boek over zijn held: De wereld van De Witt. ‘Historici moeten zich op feiten baseren, maar ook hun...

Lees meer