Home Boeken: Een strijdbaar bestaan – Ernestine Hoegen

Boeken: Een strijdbaar bestaan – Ernestine Hoegen

  • Gepubliceerd op: 15 juni 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 2 minuten leestijd
Boeken: Een strijdbaar bestaan – Ernestine Hoegen

Mieke Bouman nam het op tegen Indonesië

 

In geschiedenisboeken ziet het er vaak heel overzichtelijk uit: op 27 december 1949 droeg Nederland de soevereiniteit over aan de Republiek Indonesië, waarna de militairen naar huis konden en de meeste Nederlandse burgers ook terugkeerden naar het moederland. Oorlog verloren, kolonie opgegeven, einde verhaal. De werkelijkheid is rafeliger.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Hoewel in het verdrag tussen Nederland en Indonesië was vastgelegd dat de nieuwe staat een federaal karakter zou krijgen, werd al snel duidelijk dat ‘Djakarta’ streefde naar de vorming van een eenheidsstaat. In januari 1950 deed de beruchte Raymond Westerling – verantwoordelijk voor talrijke bloedbaden in Zuid-Sulawesi – met een privélegertje in Bandung een mislukte poging tot een staatsgreep. Ook in Makassar en op de Molukken kwam het tot opstanden, die werden neergeslagen. Tevens waren er in deze jaren guerrillabewegingen van fundamentalistische moslims en communisten actief.

In deze chaotische omstandigheden tierden geruchten welig en in de Indonesische media werd dan ook veelvuldig melding gemaakt van de subversieve activiteiten van een Nederlands-Indische Guerrilla Organisatie (NIGO), die geleid zou worden door twee Nederlandse ex-officieren. Aanwijzingen dat er na 1950 zo’n club actief is geweest zijn er niet, maar de Indonesische regering kon de geruchten goed gebruiken als legitimatie voor het streven naar centralisatie. Begin 1954 werden ruim dertig voormalige KNIL-militairen en koloniale ambtenaren gearresteerd, die deel zouden uitmaken van de mythische NIGO.

Als leiders van deze vermaledijde club werden de voormalige inlichtingenofficier Leon Jungschläger en ex-KNIL-militair Henry Schmidt aangewezen. Tijdens het showproces dat tegen hen werd gevoerd, en waarbij de publieke opinie schreeuwde om de terdoodveroordeling van deze schurken, werden de verdachten bijgestaan door advocaat Herman Bouman. Nadat deze jurist was beschuldigd van omkoping van getuigen, moest hij Indonesië ontvluchten. Zijn werk werd overgenomen door zijn vrouw Mieke, die klassieke talen had gestudeerd en geen jurist was, maar die zich met verve van deze taak kweet. Jungschläger overleed tijdens het proces, maar Schmidt werd uiteindelijk vrijgelaten.

Het proces was in Nederland op de voet gevolgd en Mieke Bouman werd als heldin binnengehaald en bedolven onder huldeblijken. Een strijdbaar bestaan vertelt niet alleen het verhaal van het proces, maar beschrijft ook het hele leven van Mieke Bouman, die sinds 1935 in Indië woonde en tijdens de Japanse bezetting in een interneringskamp zat en ook toen al getuigde van grote moed. Een zeer leesbaar boek over een opmerkelijke vrouw. (RH)

 

Een strijdbaar bestaan. Mieke Bouman en de Indonesische strafprocessen

Ernestine Hoegen

296 p. Spectrum, € 24,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 7/8-2020

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer