Home Apen met een vuistbijl

Apen met een vuistbijl

  • Gepubliceerd op: 13 december 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Philip Dröge
Apen met een vuistbijl

Ze zijn sierlijk en haarscherp. Zozeer dat ik me afvraag waarom ze niet eerder zijn ontdekt: de versteende voetstappen die archeologen recentelijk hebben gevonden in het Amerikaanse New Mexico. Wat de afdrukken ook nog eens vertederend maakt: ze zijn duidelijk achtergelaten door kinderen. Die speelden ver voor onze jaartelling tikkertje in de zachte modder, terwijl hun ouders de mastodont roosterden.

Tijdens het spel drukten de ravottende kinderen met hun voeten zaden in de grond. Door de wonderen van techniek zijn die zeer nauwkeurig te dateren; ze zijn 21.000 tot 23.000 jaar oud. En precies die ouderdom maakt deze vondst ook nog eens van groot wetenschappelijk belang. Want het betekent dat het Amerikaanse continent al eerder is bevolkt dan historici lange tijd hebben aangenomen. De aankomst van mensen – via de ijsbrug tussen Siberië en Alaska – werd tot voor kort namelijk geschat op 13.000 jaar geleden.

Die theorie rammelde al een poosje. Een veel ouder stukje versteende poep hier, een ogenschijnlijk met werktuigen afgeschraapt bot daar – de aanwijzingen dat er al voor die tijd mensen op het continent waren stapelden zich op. Toch hield een deel van de Amerikaanse paleontologen vast aan de theorie van de late aankomst. Met wetenschap had deze halsstarrigheid weinig te maken, wel met doctrine. Die mocht niet stuk.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Soms werd het absurd, bijvoorbeeld toen onderzoekers in Brazilië een vuistbijl vonden uit dezelfde periode als de voetafdrukken. De late-aankomst-aanhangers wrongen zich in bochten om het ding weg te redeneren. Hun mooiste smoes: apen hadden dat werktuig gemaakt. Het leverde kwade brieven op naar het vakblad Science, vol beschuldigingen van onbenul en tunnelvisie.

Terecht. Zulke bokkensprongen zijn een waarschuwing dat een open geest misschien wel het belangrijkste werktuig is bij onderzoeken van de historie. Er zijn geen onwrikbare interpretaties, alleen argwaan en nieuwsgierigheid. We moeten bereid zijn de hele canon uit het raam te kieperen als er sterke aanwijzingen zijn dat er iets niet klopt.

Zelfs deze spelende kinderen hoeven niet de eerste voorouders van alle Amerikanen te zijn. Er bestaat een spoor van broodkruimels naar de conclusie dat zelfs die 21.000 à 23.000 jaar een te conservatieve schatting is. In Zuid-Amerika dragen indianenstammen DNA in zich van heel ver vóór de ijsbrug. Genetici vinden het verder alleen bij de Aboriginals in Australië. En in San Diego is een bot van een mastodont gevonden dat lijkt te zijn bewerkt met een bijl.

Het enige probleem: de knekel is volgens een natuurkundige analyse 130.000 jaar oud. Waardoor sommige paleontologen denken dat Neanderthalers het eerst op het Amerikaanse continent rondliepen en wellicht via een andere route dan Alaska zijn aangekomen. Of de ambachtelijke aapjes zijn weer aan het werk geweest natuurlijk, dit keer met een bijl.

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 1 - 2022