‘Vietnamese bootvluchtelingen zwijgen over hun trauma’s’

Vijftig jaar geleden ontvluchtten veel Zuid-Vietnamezen hun land, omdat de communisten er de macht hadden gegrepen. Ook schrijver Lam Ngo besloot op jonge leeftijd op zoek te gaan naar nieuwe kansen in een ander land. In zijn boek Verdreven naar de zee heeft hij verhalen van achttien Vietnamese bootvluchtelingen bijeengebracht. Ook schreef hij over zijn persoonlijke ervaringen. ‘We waren tweederangsburgers en dat wilden we niet.’

Waarom besloten veel Vietnamezen hun land te verlaten?

‘Na de Vietnamoorlog kwam de communistische verzetsbeweging, de Vietcong, in Zuid-Vietnam aan de macht. Het was een onderdrukkend regime: mensen verdwenen in heropvoedingskampen. Eerst ging het om militairen en overheidsfunctionarissen die de oude regering hadden gediend, daarna om burgers die werden verdacht vanwege vermeende sympathieën voor de oude regering. Ook het slechte economische beleid met armoede als gevolg maakte het leven ondragelijk. Bovendien weerklonk overal communistische propaganda. Toen we Vietnam waren ontvlucht, hoorde ik voor het eerst in vijf jaar weer echte muziek.’

Hoe verliep uw vlucht?

‘In het geheim bouwden Vietnamezen in kleine groepen aan vluchtboten. Mijn broer en ik mochten mee met een van die schepen omdat hij als marinier de weg wist op zee. Op open water werden we gered door een containerschip, dat ons naar een kamp bracht in Singapore. Eenmaal aangekomen hoorden we dat we naar Nederland mochten, omdat het schip dat ons had gered daarvandaan kwam. Dat was zo bepaald in de Conferentie van Genève. Tijdens de vlucht liep ik lange tijd zonder schoen, die was ik verloren toen we op het containerschip stapten. Die schoenloze voet staat voor mij symbool voor het feit dat dat we niets hadden.’

Hoe was uw aankomst in Nederland?

‘We werden goed opgevangen, vooral door de kerk. Vietnamese gezinnen kregen een gastgezin, dat hen liet kennismaken met het Nederlandse dagelijks leven. Van Sinterklaas tot de inrichting van een huis; alles hoorde bij die nieuwe start. Ik begon hier aan een studie, ging werken en stichtte een gezin met mijn vrouw. We hadden ontzettend veel geluk dat dat hier kon, al hebben we er veel voor opgeofferd.’

Hoe gaat het nu met de Vietnamese gemeenschap in Nederland?

De eerste generatie werkte vooral en probeerde de kansen in het nieuwe land te grijpen. De jongere generaties genieten van die kansen en besteden daarbij bewust aandacht aan persoonlijke ontwikkeling. De verhalen van de eerste generatie kennen ze niet omdat die daarover zwijgt. In Azië wordt praten over gevoelens gezien als zwakte. Maar daar moeten we van af: alleen dan kunnen we het trauma echt verwerken.’