Home The Expanding Blaze – Jonathan Israel

The Expanding Blaze – Jonathan Israel

  • Gepubliceerd op: 25 okt 2017
  • Update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Jaap Verheul
The Expanding Blaze – Jonathan Israel

Jonathan Israel betoogt dat de Amerikaanse vrijheidsstrijd niet alleen een nationaal epos was, maar gezien moeten worden als een intellectuele revolutie die de westerse wereld in vuur en vlam zette.

De Amerikanen hadden het aangedurfd de denkbeelden van de Radicale Verlichting in praktijk te brengen. Ze hadden hun democratische republiek gevestigd op fundamentele principes als mensenrechten, gelijkheid en vrijheid, ook al werden die niet meteen bereikbaar voor slaven, indianen en andere marginale groepen. Dat gewaagde experiment verbijsterde en verdeelde de rest van de wereld, die nog geregeerd werd door monarchen, aristocraten en kerken. Israel laat zien hoe Amerikaanse opstandelingen zoals Thomas Jefferson en Thomas Paine als een soort achttiende-eeuwse voorlopers van Che Guevara door Europa trokken om bondgenoten te winnen en omwentelingen te steunen. Hij schetst hoe hun denkbeelden intellectuelen en revolutionaire bewegingen inspireerden in Frankrijk, Ierland, Griekenland en tal van andere landen. Ook de patriotten in de Nederlandse Republiek keken met ontzag en hoop naar het Amerikaanse voorbeeld – al was de waardering niet geheel wederzijds en keerde ambassadeur John Adams diep teleurgesteld terug. Het boek eindigt somber. Het revolutionaire vuur doofde in Europa voorgoed na een laatste opleving in 1848. En tegen die tijd hadden de Amerikanen hun blik alweer naar binnen bericht op het eigen nationalisme, exceptionalisme en isolationisme. De Amerikaanse republiek, die zelf diep verdeeld raakte over de slavernij, was geen universeel model meer.

Jaap Verheul is historicus en docent aan de Universiteit Utrecht.
 
The Expanding Blaze: How the American Revolution Ignited the World, 1775-1848

Jonathan Israel
768 p. Princeton University Press, € 34,-

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 11 - 2017

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer