Home Dossiers Slag bij Waterloo Stille Getuigen: De Leeuw van Waterloo

Stille Getuigen: De Leeuw van Waterloo

  • Gepubliceerd op: 17 oktober 2000
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Marcel Broersma
Stille Getuigen: De Leeuw van Waterloo
Cover van
Dossier Slag bij Waterloo Bekijk dossier

De geschiedenis laat haar sporen na. Monumenten, voorwerpen en graven herinneren aan bijna vergeten personen. Hun verhaal wordt hier verteld. Deze keer de Leeuw van Waterloo, monument voor de glorierijke overwinning van Willem II op de Fransen.

Geen lof was na de slag bij Waterloo groot genoeg voor ‘onzen heldhaftigen kroonprins’. De kranten bejubelden in alle toonaarden de latere koning Willem II die als aanvoerder van het Nederlandse contingent gewond raakte aan zijn linkerschouder. Zo werd beweerd dat hij, verzwakt door bloedverlies, alle hulp had geweigerd: ‘De held der Nederlanden, bedankte met zijne bekende minzaamheid, zeggende: Ik ben niet zwaar genoeg gekwetst dan dat ik mij uit het gevegt zoude houden, en snelde terstond weg.’ In werkelijkheid was hij door zijn adjudanten direct buiten de slaglinie gebracht.
        
Op de plek waar de kroonprins gewond zou zijn geraakt, liet koning Willem I een groot monument oprichten. Van 1820 tot 1826 werd gewerkt aan de oprichting. Werklieden groeven de wallen af van de befaamde holle weg, waarlangs de Fransen met fataal gevolg waren opgerukt. Met de grond bouwden zij een kegelvormige heuvel van veertig meter hoog en een omtrek van 520 meter. Als een steenpuist ligt hij op de slagvelden.
        
Een trap van 226 treden leidt naar een omloop en het beeld van de leeuw. Het beeld is bijna viereneenhalve meter hoog en weegt 28 ton. Fier kijkt de leeuw uit over de velden waar zoveel bloed vloeide, de rechter voorpoot met een overwinningsgebaar op een bol. Het gietijzeren beeld werd ontworpen door de Mechelse beeldhouwer Johannes Geel, die door de kroonprins was benoemd tot hofkunstenaar. Nadat het per stoomboot uit Seraing was vervoerd, werd het door een kar met twintig paarden de heuvel op getrokken.
        
De politieke symboliek die het beeld uitstraalt is enorm. In 1815 waren de zuidelijke Nederlanden de pas aangetreden soeverein in de schoot gevallen. De geallieerden zagen in de nieuwe Nederlandse staat een buffer tegen de Fransen. Het beeld beklemtoont dat: de leeuw staat als een wachter met zijn kop naar Frankrijk. ‘Zie maar eens langs mij te komen’, lijkt het te zeggen.
        
Meer nog was het monument een van de pogingen van de koning de twee delen waaruit zijn rijk bestond te integreren. Direct na de slag bij Waterloo liet hij een dank- en bededag uitschrijven die in alle kerken op hetzelfde moment van de kansel werd voorgelezen. Hierin werd gesproken van een ‘waarlijk vereenigd’ Nederland, ‘bevrijd van alle twisten en partijschappen’. De waarde van het pas herstelde koningschap werd benadrukt: ‘God schonk ons eenen Koning, die, in deze hagchelijke omstandigheden, met bedaarden moed, onvermoeide werkzaamheid en standvastig beleid, alle mogelijke hulpmiddelen berekende, alle krachten verzamelde, om ook ons met waarde te doen verschijnen op het toneel des grooten oorlogs’.
        
De leeuw, als nationaal symbool op de plaats waar de kroonprins zijn bloed vergoot voor de natie, benadrukte dit beeld van een ongedeeld vaderland onder de standvastige leiding van het Huis van Oranje. Al snel ontstond handel in verkleinde bronzen kopieën zodat het beeld ook vele huiskamers sierde en daar zijn symbolische werk deed.
        
De ironie van de geschiedenis maakte dat dit ideaal twee jaar na de plechtige onthulling zou vervliegen. Na de afscheiding van 1830 toonde de onstuimige kroonprins nog eenmaal zijn militaire kunnen. In de tiendaagse veldtocht wist hij met zijn leger tot Brussel op te rukken. Het mocht niet baten; het beeld, bedoeld als symbool van de nationale eenheid, stond voortaan op Belgische bodem.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.