Home Dossiers Slavernij ‘Slavernijonderzoek levert vooral detailkennis op’

‘Slavernijonderzoek levert vooral detailkennis op’

  • Gepubliceerd op: 24 augustus 2022
  • Laatste update 08 feb 2023
  • Auteur:
    Mirjam Janssen
  • 2 minuten leestijd
Het aandeel van Nederland in slavenhandel was groot
Tula monument op Curaçao.
Dossier Slavernij Bekijk dossier

Na een onderzoek naar hun slavernijverleden hebben Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Noord-Holland, ABN Amro en De Nederlandsche Bank inmiddels hun excuses aangeboden. Op verzoek van het parlement laat de regering nu het Nederlandse slavernijverleden onderzoeken. Daarna volgen waarschijnlijk ook excuses. Maar wat weten we eigenlijk nog niet?

Wetenschappers van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), de Universiteit van Curaçao (UoC), en het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) werken aan een onderzoeksvoorstel. Wat kunnen zij nog ontdekken?

Meer lezen over de slavernij? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

‘De grote lijnen van ons slavernijverleden zijn wel bekend,’ meent Henk den Heijer, emeritus hoogleraar zeegeschiedenis en auteur van Nederlands slavernijverleden. ‘Er wordt al zeventig jaar onderzoek naar gedaan. Nieuw onderzoek levert vooral detailkennis op.’ Wat hem betreft valt er nog wel meer te achterhalen over het leven van slaven op de plantages. ‘Het grote publiek ziet slavernij altijd als een eenheid, als een trans-Atlantisch verschijnsel. Het zou goed zijn ook te kijken naar andere koloniën – naar slavernij in Nieuw-Nederland, West-Afrika en Indië. En naar andere vormen van slavernij dan die op de plantages, bijvoorbeeld in de huishouding of onder ambachtslieden. En ook naar de opvattingen van Europeanen over slavernij en gedwongen arbeid. We zouden het meer in de context kunnen zien.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Er zitten nog allerlei hiaten in onze kennis, vindt Alex van Stipriaan Luïscius, emeritus hoogleraar Caribische geschiedenis en auteur van Rotterdam in slavernij. ‘Het vele onderzoek tot nu toe is onevenwichtig: veel Suriname, nauwelijks Antillen; veel economie, weinig sociale en culturele aspecten. Het is te veel vanuit Nederlands perspectief verricht. Maar wat betekende het voor de mensen in slavernij? Wat doet slavernij met de mentale kant? Dat soort onderzoek staat in de kinderschoenen. Ook moet de verknoping van de Nederlandse met de mondiale slavenhandel nog in kaart worden gebracht. Het is niet zo dat we eigenlijk alles al weten. We zijn toch ook nooit klaar met onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog?’

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 9 - 2022

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer