Home Schoonheidswedstrijd voor ‘Noordse’ mensen

Schoonheidswedstrijd voor ‘Noordse’ mensen

  • Gepubliceerd op: 24 september 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • 2 minuten leestijd
Schoonheidswedstrijd voor ‘Noordse’ mensen

Duitse aanhangers van eugenetische rassenwetenschap organiseerden in de jaren 1926-1934 schoonheidswedstrijden om te bepalen wie het mooiste ‘Noordse’ hoofd had. Daarmee betrokken ze een breed publiek bij hun theorieën.

Oproepen voor de wedstrijden stonden in het tijdschrift Volk und Rasse, dat een maandelijkse oplage had van 3000 exemplaren. Deelnemers leverden portretten (en eventueel stambomen) aan, waaruit experts de beste Noordse exemplaren selecteerden. Het – volgens de organisatoren superieure – Noordse ras herkende de jury aan onder meer blauwe ogen, blond haar en een smalle schedel, maar ook aan algemeen talent en goede carrières, en een flinke hoeveelheid energie.

Een echt Noords hoofd herkennen was volgens de organisatoren nog niet zo gemakkelijk. De meeste Duitsers waren van gemengd ras, doordat hun voorouders relaties waren aangegaan met leden van ‘minderwaardige’ Europese rassen. Volgens Volk und Rasse was het zaak dat Duitsers het Noordse ras leerden opmerken, zodat door selectieve huwelijkssluiting de zuiverheid van het ras kon worden hersteld. De fotowedstrijden sloten nauw aan bij de racistische ideeën van de nationaal-socialisten en toen deze in 1933 aan de macht kwamen, raakten de organisatoren van de wedstrijden nauw betrokken bij het regime.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Geen perfect exemplaar

Met de kwaliteit van de inzendingen was de jury van de schoonheidswedstrijd niet altijd tevreden. In 1926 vond zij onder de 500 vrouwelijke inzenders geen perfect Noords exemplaar. Drie vrouwen kwamen in de buurt, maar één had een te breed voorhoofd, bij de ander was de ‘kaakhoek’ te groot en de derde had een te lange schedel. Ze deelden de tweede prijs. Uit de 793 mannen die dat jaar meededen, werd wél een winnaar gekozen. De gelukkige werd geprezen om zijn smalle hoofd, smalle neusaanzet, naar achter hellende voorhoofd, dunne lippen en gelijkmatige trekken: allemaal typerend voor het Noordse ras, aldus de jury.

Zuivere stamboom

Het Noordse ras diende te worden gezuiverd, meende de redactie van Volk und Rasse. In dat kader organiseerde het in 1927 een wedstrijd voor de zuiverste Noordse stamboom. Deelnemers moesten portretten aanleveren van hun families, en teruggaan tot hun overgrootouders. Winnaar werd Heinrich von Schulz-Hausmann uit Maagdenburg, ook al was zijn familie volgens de jury niet perfect Noords. Zo had zijn oma aan moederskant een te platte neus en had zijn opa aan vaderskant opvallend donker haar. Het was nu eenmaal niet anders, omdat volgens de ‘rassenwetenschap’ de overgrote meerderheid van de Duitsers van enigszins gemengde afkomst was. Maar dankzij goede huwelijken waren de niet-Noordse trekken in de familie Von Schulz-Hausmann in volgende generaties op de achtergrond geraakt, en daar ging het Volk und Rasse om.

 

Bron: Andrew D. Evans, ‘“Most Unusual” Beauty Contests: Nordic Photographic Competitions and the Construction of a Public for German Race Science, 1926–1935’, in: Isis.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10-2020

Nieuwste berichten

Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Moeder en kind in Noord-Hollandse dracht
Nieuws

Zeventiende-eeuwse jongen kreeg Staten-Generaal als peetouder

In 1668 kreeg een baby, de zoon van de graaf en gravin van Bentheim, een opmerkelijke voornaam. Het jongetje werd ‘Statius’ gedoopt, een afgeleide van het woord ‘Staten’. De Staten-Generaal van de Nederlandse Republiek waren namelijk peetouder van het kind. En zij hadden om die naam gevraagd.  Het was een opmerkelijke gang van zaken, want...

Lees meer
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt
Interview

‘Met Mark Rutte zocht ik naar de resten van Van Oldenbarnevelt’ 

Ronald van Raak ging op onderzoek onder het Binnenhof. Hij vertelt over zijn historische sensatie: ‘In mijn goede pak kroop ik door het stof.’ Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?  ‘Die heb ik zeker ervaren tijdens een koude januarinacht in 2019, het hagelde, toen ik met Mark Rutte afdaalde in de...

Lees meer
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Lída Baarová, Gustav Fröhlich en Joseph Goebbels
Artikel

Lída Baarová: de onmogelijke liefde van Joseph Goebbels 

Rijkspropagandaminister Joseph Goebbels raakt zo verliefd op de Tsjechische actrice Lída Baarová dat hij er met haar vandoor wil. Het komt er niet van, en Baarová betaalt een hoge prijs voor de affaire. ‘Geen van mijn films is zo dramatisch geweest als mijn leven.’  Haar moeder pusht Lída (1914-2000) en haar zus Zorka Janů al...

Lees meer
Allegorie Willem I
Allegorie Willem I
Beeldessay

Het regent koninklijke lintjes, een onderscheiding die Willem I invoerde

Koning Willem I doet zijn best het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden op te stoten in de vaart der volkeren. Toch verliest hij de helft van zijn land. Op 30 november 1813 landt Willem Frederik van Oranje na een ballingschap van 19 jaar op het strand van Scheveningen. Twee dagen later wordt hij uitgeroepen tot soeverein...

Lees meer