Home Iedereen kon een vijand zijn

Iedereen kon een vijand zijn

  • Gepubliceerd op: 8 april 2009
  • Laatste update 22 mei 2023
  • Auteur:
    Wim Berkelaar
  • 2 minuten leestijd

Toen Valentina Kropotina in 1930 als baby ter wereld kwam, had ze in de Sovjet-Unie van Stalin al de status van verdachte. Ze werd namelijk geboren in een boerengezin dat juist in die tijd het stempel van ‘koelakken’ opgedrukt kreeg. Er was niet veel nodig om koelak genoemd te worden: een kleine boerderij, wat kleinvee en een paard en wagen waren al voldoende om door de communistische haatcampagne te worden bestempeld als ‘rijke boer’. De familieboerderij werd begin jaren dertig verwoest en Valentina’s vader, beschuldigd van ‘kapitalisme’, verbannen naar een werkkamp in Siberië. Haar moeder bouwde op de overblijfselen van de boerderij een houten hut, waarin ze met haar twee kinderen trachtte te overleven.

Op school leed Valentina zwaar onder het stigma af te stammen van koelakken. Geïndoctrineerd door de onophoudelijke stalinistische propaganda, begon ze zich te schamen voor haar ouders. Met alle kracht die ze in zich had trachtte Valentina aansluiting te vinden bij de samenleving die haar had verstoten. Ze werd lid van de communistische jeugdbeweging en adoreerde, zoals zovelen, Stalin, die ze voor de grootste figuur uit de wereldgeschiedenis hield. Maar dat was nog niet genoeg: achttien jaar oud verliet ze het ouderlijk huis en ging werken als leerling-boekhoudster bij een marinebasis, waar ze trouwde met een officier.

Op de basis werd ze benaderd door vertegenwoordigers van de almachtige geheime dienst, die haar ronselde als informante. Ze schreef tientallen rapporten over collega’s, die vervolgens gearresteerd werden en in de Goelag verdwenen. Het verklikken legde Valentina Kropotina geen windeieren: ze werd goed genoeg betaald om haar inmiddels uit het werkkamp teruggekeerde vader en haar moeder te onderhouden en kon zich zelfs een buitenhuis veroorloven. Spijt heeft ze nooit gehad. Integendeel, Valentina beschouwde zichzelf ook als slachtoffer van het systeem, dat immers haar vader in de jaren dertig had gearresteerd.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer