Home Geschiedenis van de westerse magie: van tovenarij tot Loch Ness

Geschiedenis van de westerse magie: van tovenarij tot Loch Ness

  • Gepubliceerd op: 29 mei 2025
  • Auteur:
    Ewout Klei
Meesters van de magie Ruud Vermeer

De een kon het monster van Loch Ness oproepen, de ander veroorzaakte met zijn tovenarij de Franse Revolutie. Ruud Vermeer beschrijft kleurrijke figuren in Meesters van de magie. Jammer genoeg houdt hij te weinig afstand tot zijn onderwerpen. 

De naam van Aleister Crowley kwam ik jaren geleden voor het eerst tegen in de EO-gids. De Britse occultist en schrijver was volgens de Evangelische Omroep een aanhanger van de Satan en zijn duivelse invloed werkte door in de popmuziek, onder andere bij de ‘hedonistische’ Britney Spears. Tegenwoordig zien wappies Crowley als ‘de slechtste man ter wereld’. Hij zou verantwoordelijk zijn voor de ‘globalistische agenda’ en voor het transgenderisme die de satanisten ons ‘schapen’ door de strot zouden duwen. 

Meer recensies lezen? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Over Crowley en vele andere kleurrijke figuren uit de underground van de westerse cultuurgeschiedenis schreef historicus Ruud Vermeer (1953) Meesters van de magie. Vermeer vertelt enthousiast over figuren als Crowley, Gilles de Rais, Alessandro Cagliostro, Paracelsus en natuurlijk Faust, maar Dichtung und Wahrheit lopen door elkaar. Het is uiterst vermakelijk om te lezen dat Crowley het monster van Loch Ness zou hebben opgeroepen, wat zou verklaren waarom ‘Nessie’ zich slechts af en toe manifesteert. Maar historici moeten zich met feiten bezighouden. Dichtung mag, maar dan als object van het onderzoek. Juist dat laat Vermeer na.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Het grote verhaal zou moeten zijn waarom magie aanvankelijk werd gezien als een wetenschap, in de tijd van de Verlichting in de marge raakte, maar misschien wel daardoor weer heel populair werd onder bepaalde groepen (rijke) mensen, zoals vrijmetselaars, theosofen en de kringen rond Crowley. Het ‘waarom’ is veel interessanter dan het ‘wat’.  

Toch bevat het boek veel boeiend materiaal. Bijvoorbeeld over de invloed van het geloof in magie op de West-Europese literatuur. Denk hierbij aan Goethes Faust en de heksen uit Shakespeares Macbeth, maar ook aan de roman Joseph Balsamo van Alexandre Dumas, waarin Cagliostro met zijn occulte fratsen de Franse Revolutie veroorzaakt. 

Helaas is het boek, mede vanwege de nogal rommelige opzet, allesbehalve volledig. De beroemde waarzegger Nostradamus, alchemist Nicolas Flamel van de steen der wijzen en de golem van de Praagse rabbi Löw ontbreken. Ook de verleidelijke heks Morgan Le Fay uit de Arthuriaanse legendes schittert door afwezigheid. Naar verluidt toverde zij zichzelf weg na een uit de hand gelopen seance met Crowley en Vermeer. 

Meesters van de magie. Een geschiedenis van de westerse magie 
Ruud Vermeer
411 p. Noordboek, € 34,90 

Meesters van de magie Ruud Vermeer

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 - 2025

Nieuwste berichten

Michael Shannon als president James Garfield in Death by Lightning
Michael Shannon als president James Garfield in Death by Lightning
Recensie

Nieuwe Netflix-serie over vergeten aanslag op een Amerikaanse president

Iedereen weet dat Abraham Lincoln in 1865 werd vermoord. Vrijwel vergeten is dat zestien jaar later weer een Amerikaanse president werd neergeschoten. De uitstekende Netfix-serie Death by Lightning haalt de aanslag op James Garfield uit de vergetelheid. Slechts zes maanden was de 49-jarige Garfield in 1881 president toen hij op een treinstation in Washington werd...

Lees meer
Sloppenwijk Groningen
Sloppenwijk Groningen
Nieuws

Nederlanders wilden steeds minder huisgenoten en steeds meer woonruimte

In de jaren zestig woonden er meer mensen in Rotterdam en Den Haag dan nu, blijkt uit een nieuwe tijdlijn van het CBS. Onze huizencrisis heeft ermee te maken dat we de afgelopen eeuwen ruimer zijn gaan wonen, en met minder personen op één adres. In bijna 200 jaar tijd ging Nederland van 418.000 naar...

Lees meer
Aanhangers van Hitler dragen een spandoek met lettertype Faktur
Aanhangers van Hitler dragen een spandoek met lettertype Faktur
Artikel

Hitler deed lettertype in de ban omdat het ‘te Joods’ was

Het Witte Huis wil het lettertype Calibri niet meer gebruiken omdat het te woke zou zijn. In de jaren dertig gebruikte de NSDAP vaak Fraktur in zijn propaganda, het gotische lettertype dat nog steeds geassocieerd wordt met het nazisme. Maar in 1941 maakte Hitlers partij een draai: het schrift werd verboden omdat het te Joods...

Lees meer
Een boer rijdt vloeibare mest uit over het land
Een boer rijdt vloeibare mest uit over het land
Interview

De politiek kiest al zestig jaar dezelfde tactiek bij het mestprobleem: vertragen

Landbouwminister Femke Wiersma wil de uitzonderingspositie voor Nederlandse boeren verlengen. Door deze zogeheten derogatie mogen ze meer mest uitrijden dan eigenlijk is toegestaan. Maar volgens de Financial Times gaat de EU haar verzoek om verlenging weigeren. Ondertussen ruziet ze met een andere BBB-minister over de mestplannen van het demissionaire kabinet. Wiersma’s opstelling past in een...

Lees meer
Loginmenu afsluiten