Home De Gaulle als onovertroffen held

De Gaulle als onovertroffen held

  • Gepubliceerd op: 6 oktober 2010
  • Laatste update 25 mei 2023
  • Auteur:
    Huub Wijfjes
  • 4 minuten leestijd

De Britse romancier en selfmade historicus Anthony Beevor brak in 1998 pas echt door met een denderend boek over de Slag bij Stalingrad. Het als een thriller opgeschreven relaas is inmiddels in 26 talen uitgegeven. Ineens was Beevor een internationaal gelauwerd auteur. Hij had in Engeland zijn naam al gevestigd met enkele niet zo geslaagde romans en journalistiek-historische boeken over onderwerpen uit de moderne geschiedenis. Een daarvan, in 1994 gepubliceerd samen met zijn vrouw Artemis Cooper, ging over de tumultueuze naoorlogse jaren van de wereldstad Parijs. Op de golven van Beevors enorme populariteit is dat boek nu in vertaling verschenen.

De liefhebber van goed geschreven historische panorama’s wordt met die vertaling verwend, want Beevor en Cooper bezitten het vermogen in zeer toegankelijke taal sfeerbeelden op te roepen. Dat komt vooral door hun uitstekend ontwikkelde oog voor boeiende details, die in een groot samenhangend geheel van cultuur en politiek extra betekenis krijgen. Hun gedeelde belangstelling voor militair-diplomatieke zaken zal daarbij van pas zijn gekomen.

Maar het is vooral hun brede blik die bepalend is – niet altijd in positieve zin overigens. Want dit boek beperkt zich bij lange na niet tot de stad Parijs en haar bewoners; die lijken slechts een alibi te vormen om een geschiedenis van de Franse politiek en cultuur in een cruciale periode te schrijven. Het boek begint met de dramatische vlucht van Charles de Gaulle naar Engeland in juni 1940 en eindigt als president De Gaulle in mei 1968 aftreedt vanwege de rellen tegen zijn autocratische bewind. Daartussenin ontrolt zich een werveling van gebeurtenissen, die aanvankelijk vooral met de militaire bevrijding van Frankrijk van het Duitse juk te maken hebben. Maar al snel behandelt het boek de politieke wederopbouw, waarna een culturele opleving volgt.

In deze korte geschiedenis van Frankrijk is De Gaulle de onovertroffen hoofdrolspeler. Om niet te zeggen de held, want heel erg kritisch kun je dit boek niet noemen. De auteurs bouwen een beeld op van een problematisch leven dat begint bij het heldhaftige besluit niet te blijven bij de verraders van de Vichy-republiek onder leiding maarschalk Pétain.

Fascinerend is hoe De Gaulle in het najaar van 1944 opkrabbelt tot de status van bevrijder van Frankrijk. Bouw maar eens een fiere en trotse natie op als je in je eigen land vrijwel wordt vermorzeld tussen het linkse voormalige verzet dat de macht opeist (de communisten behaalden 29 procent van de stemmen bij de eerste naoorlogse verkiezingen) en een gigantische hoeveelheid collaborateurs en meelopers die proberen hun hachje te redden. Terwijl je door de andere geallieerden wordt gezien als een lastige chauvinist, die de Engelse en Amerikaanse legers voortdurend voor de voeten loopt om te tonen dat de Fransen zichzelf hebben bevrijd. Van Stalin tot Churchill en van Roosevelt tot Truman hadden alle wereldleiders een grondige hekel aan deze steile generaal met zijn niksige vrouw en zijn irreële analyses van Frankrijks positie in de naoorlogse wereldpolitiek.

Heel lang hield De Gaulle het in de eerste naoorlogse jaren dan ook niet uit als politiek leider van de natie, maar Frankrijk herrees desondanks. Het is fascinerend hoezeer cultuur en politiek in Frankrijk met elkaar verweven waren, vooral in de enerverende discussies rond de grote zuiveringsprocessen. In de opbouw van een nieuw Frankrijk waren het niet alleen de politici die zich roerden. Ook schrijvers, journalisten, wetenschappers, kunstenaars en modeontwerpers mengden zich in het dispuut, van links tot rechts. De stukken over deze cirkels van politieke cultuur rond figuren als Sartre, Camus, Picasso, Juliette Gréco en Amerikaanse literatoren behoren tot de boeiendste van dit boek, dat net zo vitaal en tegelijk duister is als de stad die het tot onderwerp heeft genomen.

Parijs na de bevrijding 1944-1949 Anthony Beevor & Artemis Cooper 488 p. 488 Ambo|Anthos, € 29,95
 

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.