Home Boeken: Geestdrift met verstand – Rob Hartmans

Boeken: Geestdrift met verstand – Rob Hartmans

  • Gepubliceerd op: 15 juni 2020
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
  • 2 minuten leestijd
Boeken: Geestdrift met verstand – Rob Hartmans

Geschiedenis van 143 jaar De Groene

 

Begin jaren zeventig werd de koers van opinieweekblad De Groene Amsterdammer huiveringwekkend. Jonge redacteuren als Max Arian en Maarten van Dullemen wilden hun overtuiging als anti-anticommunist tot redactioneel beleid verheffen. Dat leidde tot fellowtravellers-gedrag: ze bedekten communistische misdaden met de mantel der liefde in de waan dat ze anders imperialisten in de kaart zouden spelen. Journalistiek pakte dit rampzalig uit door de sektarische, ideologische verkokering waarvan menig artikel getuigde en de daaruit voortkomende onleesbaarheid.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Aangenaam aan Rob Hartmans’ gedegen portret Geestdrift met verstand. Geschiedenis van De Groene Amsterdammer van 1877 tot nu is dat hij zich weliswaar afficheert als linkse partijganger, maar onderwijl onzachtzinnig alles boekstaaft over de 143-jarige grijsaard. Op zijn best is hij wanneer hij over de eerste veertig jaar schrijft. Daarmee loste hij een ereschuld aan zichzelf in: in een eerder verschenen versie van dit boek kwam deze periode er door tijdgebrek stiefmoederlijk vanaf en ontbrak zelfs de meest eigengereide hoofdredacteur die ooit voor De Groene werkte en zich afscheidde en een eigen ‘Mosgroene’ begon: Henri Wiessing. Deze opmerkelijke passant in de rijke geschiedenis van De Groene was een vooruitstrevende figuur. Niet zozeer vanwege zijn politieke denkbeelden, die hem steeds meer in de armen van de bolsjewieken dreven (tot afgrijzen van zijn uitgever), maar omdat hij zich wist te omringen met kritische schrijvers en kunstenaars. Daardoor wist hij het tegen saaiheid aan schurende blad spraakmakender te maken.

Er waren natuurlijk meer mensen die De Groene een periode lang ‘smoel’ wisten te geven. De theatrale Martin van Amerongen mag in dit verband niet ongenoemd blijven.

Van mij had Hartmans een nog dikker boek mogen schrijven; de laatste twintig jaar van De Groene komen er tamelijk summier vanaf. Logisch – van dichtbij zie je doorgaans minder scherp dan van veraf als het om geschiedschrijving gaat. Als ik een voorzet mag doen voor een toekomstige dérde versie van zijn boek: zou het niet kunnen dat niet zozeer de ‘sociaal-liberale’ identiteit de reden voor het huidige succes van De Groene is (in vergelijking met de neergang bij HP/de Tijd en Vrij Nederland), maar de strakke invulling van de kerntaak van een opinieweekblad? De Groene vangt het maatschappelijk debat. Ouderwetse opinie dus, en geen rare fratsen meer als in de donkere jaren zeventig.

 

Jeroen Vullings is biograaf en criticus.

 

Geestdrift met verstand. Geschiedenis van De Groene Amsterdammer van 1877 tot nu

Rob Hartmans

704 p. Spectrum, € 44,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 7/8-2020

Nieuwste berichten

Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’
Interview

Hans Wiegel noemde Winston Churchill zijn historische held: ‘Hij wist te inspireren’

Oud-VVD-leider en oud-vicepremier Hans Wiegel roemde in 2017 de Britse staatsman Winston Churchill om zijn moreel leiderschap tijdens de Tweede Wereldoorlog. ‘Hij was van doorslaggevende betekenis.’ Wanneer hoorde u voor het eerst van Winston Churchill?‘Ik zal een jaar of twaalf zijn geweest, ik meen dat dit op school was.’ Maakte hij meteen indruk op u?‘Ik...

Lees meer
De olifant van Karel de Grote
De olifant van Karel de Grote
Artikel

Trump krijgt een vliegtuig cadeau, Karel de Grote kreeg iets veel opvallenders

Een Qatarees cadeau leidt tot ophef in de VS: het emiraat wil president Donald Trump een vliegtuig ter waarde van 400 miljoen dollar schenken. Diplomatieke giften zijn al sinds de Oudheid een belangrijk onderdeel van internationale betrekkingen. Zo kregen heersers vroeger olifanten, relikwieën en koffieplantjes cadeau. President Trump vindt de controverse rond het cadeau uit...

Lees meer