Bewoners van de Bijlmer kregen na de Bijlmerramp medische klachten. Al gauw ging het verhaal rond dat verarmd uranium uit de neergestorte Boeing 747 de boosdoener was. Maar dat kan niet waar zijn, leggen voormalige onderzoekers van de Rijksluchtvaartdienst uit.
In de staart van het rampvliegtuig zaten balansgewichten in de vorm van staven van verarmd uranium. De ‘onthullingen’ over de aanwezigheid ervan, de ziekmakende effecten en vermeende doofpotten om het uranium verborgen te houden voor het publiek hebben veel onrust veroorzaakt. Tot op de dag van vandaag zijn er inwoners van de Bijlmermeer die zeggen ziek te zijn geworden van dit zware metaal.
Voormalig ramponderzoeker Henk Pruis heeft een aantal van de staven uranium uit het ramptoestel in zijn handen gehad en zelfs een paar dagen onder zijn bureau bewaard totdat ze opgehaald werden. Zijn collega Frans Erhart heeft er nog mee lopen slepen door de hangar. Dat kon ook makkelijk, want verarmd uranium is niet stralingsgevaarlijk. Het is wel een zwaar metaal – daarom werd het ook gebruikt als contragewicht – en deeltjes ervan zijn chemisch giftig als je ze binnenkrijgt (net als andere zware metalen zoals kwik, lood en cadmium). De staven zitten daarom verpakt in een laag van nikkel-cadmium en twee lagen verf.
Verarmd uranium smelt pas bij 1132 graden, het beschermende nikkel-laagje eromheen bij 1453 graden. Aan sommige balansgewichten zaten nog afgescheurde stukjes aluminium vast. Die waren niet gesmolten, terwijl de smelttemperatuur voor aluminium op 660 graden ligt. Dekker schrijft dat bij kerosinebranden zoals in de Bijlmer temperaturen van 1100 graden heel normaal zijn, maar de in de staart van het toestel verwerkte gewichten hebben nu juist niet in het centrum van de grote brand gelegen. De staart was het minst verbrande deel: zo heet zijn ze dus nooit geweest.
Het zit Henk Pruis tot op de dag vandaag dwars. De ramp in de Bijlmer kostte niet alleen 43 mensen het leven, het was ook een grote milieuramp. De brand veroorzaakte sowieso schadelijke dampen, waar mensen zeker ziek van geworden kunnen zijn – rook inademen kan zelfs bij simpele branden in huis gevaarlijk zijn. Het helpt niet als mensen óók nog bang gemaakt worden met spookverhalen over uranium of over de geheime militaire lading aan boord.
Lees het in de minispecial Bijlmerramp: de complottheorieën ontrafeld.
