Home Alfred Nobel – Ingrid Carlberg

Alfred Nobel – Ingrid Carlberg

  • Gepubliceerd op: 23 sep 2020
  • Update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Jeroen Vullings
Alfred Nobel – Ingrid Carlberg

Op 63-jarige leeftijd betrad de Zweedse uitvinder Alfred Nobel (1833-1896) de eeuwige jachtvelden. Een hersenbloeding werd de chemicus fataal. Vrijwel direct daarna gonsde het in de kranten: wie krijgt de enorme erfenis? Getrouwd was hij niet en van kinderen was geen sprake. De man leefde alleen en stierf alleen. Enkele neven en nichten rekenden zich reeds rijk, maar dat was buiten de laatste wens van de ontslapen pacifist gerekend. Een speciaal fonds moest er komen, zo stond in zijn testament, voor mensen waar dan ook ter wereld die de mensheid gebenedijd hadden. Prijzen voor bepaalde exacte vakken, voor literatuur en voor de vrede. De onfortuinlijke keuze voor bepaalde laureaten daargelaten hebben we daar nog steeds plezier van.   

De grote verdienste van zijn biografe Ingrid Catleber is hoe ze Nobels leven in zijn tijd plaatst: de tumultueuze negentiende eeuw doordesemd van oorlogszin en op het terrein van kunst en wetenschap van hemelbestormende ambitie. En hoe ze oog toont voor het constante drama in zijn leven. Nobel vond uiteindelijk dynamiet uit, en moest met lede ogen toezien hoe dat jegens medemensen werd ingezet. Zijn grote literaire ambitie werd niet vervuld, met de liefde werd het ook niks en hij stond lang in de slagschaduw van zijn vader Immanuel, die ook uitvinder was. Een gelukkig man kun je hem niet noemen na lezing van deze kostelijke, romanesk geschreven biografie.

Ronduit sympathiek was zijn onblusbare liefde voor de dichtkunst. Zozeer dat hij in het geheim poëzie schreef. Om rijm bekommerde hij zich niet, die ‘metrische nonsens’. Blanke verzen zoals Shakespeare wilde hij schrijven. Maar wat hij op papier kreeg, vond hij te benedenmaats om het aan anderen te laten lezen. Treurnis alom. Daarentegen bracht zijn doorlopend experimenteren met nitroglycerine hem tot de ontdekking van dynamiet. Juist dat door dat wetenschappelijk succes kreeg hij achteraf wroeging. Misschien was zijn grootste prestatie, als bijdrage aan de mensheid, toch wel het opstellen van zijn testament. Zelden vond bloedgeld een betere bestemming.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Jeroen Vullings is biograaf en criticus.

Alfred Nobel. Het verhaal van een man en zijn tijd. Ingrid Carlberg, vert. Geri de Boer, 688 p. De Bezige Bij, € 49,99

 

 

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 10-2020

Nieuwste berichten

Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Jachtscène uit het veertiende-eeuwse Livre de chasse
Historische sensatie

Theo Spek: ‘Opeens stond ik in een middeleeuws bos’

Landschapshistoricus Theo Spek wilde weten hoe het Nederlandse bos eruitzag in de Middeleeuwen. Hij vond een voorbeeld in Engeland. ‘Het was precies zoals ik me had voorgesteld.’  Kent u de historische sensatie, zoals door Johan Huizinga omschreven?   ‘Ja, en die ervaar ik allereerst in het landschap zelf. Bij archiefvondsten voel ik als landschapshistoricus soms ook...

Lees meer
Shaka Zulu
Shaka Zulu
Artikel

Zoeloeheerser Shaka was de koning van de intrige

Shaka, de machtige koning van de Zoeloes, vertrouwde niemand. Zelfs niet zijn eigen verwanten. En gelijk had hij. Want verraad, samenzwering en moord liepen als een rode draad door de familie.   Waarom had Shaka, de legendarische koning van de Zoeloes, geen kinderen? Dit raadsel heeft vooral westerse historici lang beziggehouden. Aan vrouwen had hij immers...

Lees meer
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Roosevelt spreekt zich uit tegen de NEutrality Act in 1939
Artikel

Trump verkoopt wapens voor Oekraïne, maar hij is geen tweede Roosevelt 

De Verenigde Staten zijn bereid wapens te leveren aan Oekraïne, maar Europa moet ervoor betalen. Dat is de ‘deal’ die president Trump op 14 juli sloot via NAVO-chef Mark Rutte. De deal heeft iets weg van de cash-and-carry-afspraken die president Franklin Delano Roosevelt in 1939 maakte met Groot-Brittannië. Maar wat op het eerste gezicht op...

Lees meer
Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer