Home Sylvana Simons over haar historische held Anton de Kom

Sylvana Simons over haar historische held Anton de Kom

  • Gepubliceerd op: 1 juni 2018
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Alies Pegtel
  • 2 minuten leestijd
Sylvana Simons over haar historische held Anton de Kom

Sylvana Simons is oprichter en lijsttrekker van BIJ1. Zij bewondert de Surinamer Anton de Kom, antikoloniaal geschiedschrijver, mensenrechtenactivist en verzetsstrijder, om zijn strijdlust en vermogen om ver vooruit te kijken.

Hoe maakte u kennis met Anton de Kom?
‘Mijn ouders hadden het thuis geregeld over Anton de Kom (1898-1945). Ik wist dat hij de auteur is van Wij slaven van Suriname (1934), maar verder reikte mijn kennis toen nog niet.’
 
Inmiddels weet u meer over hem?
‘Jazeker, en hoe meer ik over hem te weten kom, hoe groter mijn bewondering. Wij slaven van Suriname is het eerste boek over de Surinaamse geschiedenis dat is geschreven door een Surinamer. De Kom wilde de Surinamers hun geschiedenis teruggeven, en daarmee hun identiteit en zelfbewustzijn. Hij schreef het boek omdat hij ontevreden was over het geschiedenisonderwijs in Suriname. Surinaamse schoolkinderen moesten alles weten over Michiel de Ruyter en Willem van Oranje, maar ze leerden niets over de eigen Surinaamse helden, zoals Boni, Baron en Joli Coeur, die opstonden tegen de Nederlandse gouverneurs die hun vaders hadden weggevoerd als slaven. De Kom kantelde het narratief, ik vind dat ongelooflijk knap.’
 
Een held?
‘Zeer zeker. De Kom doorzag dat de kolonisator het geschiedenisonderwijs gebruikte als instrument om de Surinamers klein te houden door ze zich minderwaardig te laten voelen ten opzichte van de Nederlanders. Daar ging hij dwars tegen in; hij voerde kalm en intellectueel verzet via boeken, artikelen en gedichten. In 1920 was hij naar Nederland gegaan omdat hij geen carrière kon maken in Suriname. Hij werd verliefd op een Nederlandse vrouw, met wie hij vier kinderen kreeg, en kwam in contact met communisten en vakbondsstrijders. Hij ging terug naar Suriname omdat hij wilde opkomen voor de rechten van de contractarbeiders op de plantages. De Kom richtte een adviesbureau op, de klachten van uitgebuite werkkrachten stroomden bij hem binnen.’
 

‘De Kom was ook een Nederlandse verzetsheld

Stuitte hij op weerstand?
‘Vanzelfsprekend. Als man die bekendstond om zijn communistische sympathieën, werd hij scherp in de gaten gehouden. Het duurde niet lang totdat hij werd opgepakt wegens vermeende opruiing; de Nederlandse gouverneur heeft hem stilletjes in 1933 verbannen uit Suriname. Zijn gevoel voor rechtvaardigheid deed hem jaren later ook besluiten om zich bij het Nederlandse verzet aan te sluiten. In 1944 werd hij opgepakt, hij overleed in een Duits concentratiekamp.’
 
Heeft hij de eer gekregen die hem toekomt?
‘De universiteit in Paramaribo en verschillende straten zijn naar hem vernoemd, en hij heeft sinds 2006 een standbeeld in Amsterdam-Zuidoost op zijn eigen plein. Er is een biografie van hem, en Karin Amatmoekrim heeft een mooie roman over hem geschreven, maar ik vind het bizar dat niet breed bekend is dat hij ook een Nederlandse verzetsheld was.’
 
Wat kunnen we van De Kom leren?
‘De waarde van idealisme, activisme en eigen identiteit.’
 
Alies Pegtel is historicus en journalist.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 - 2018

Nieuwste berichten

Bendeleden in Wilmington
Bendeleden in Wilmington
Artikel

Frederik van Eeden duldde racisme in Amerika

De idealist Frederik van Eeden begon in 1909 een nieuwe landbouwkolonie in de Amerikaanse staat North Carolina. Daarbij kreeg hij hulp van de schatrijke white supremacist Hugh MacRae, die betrokken was bij een racistische staatsgreep. Waarom ging Van Eeden toch met hem in zee?  In 1909 gaat arts, psychiater, schrijver en idealist Frederik van Eeden...

Lees meer
Canadese Week op een Amsterdamse school
Canadese Week op een Amsterdamse school
Artikel

Waarom het experiment om iedereen Engels te leren mislukte

Nederland moest vooruit in Europa. Daarom moest iedereen Engels leren, vond de Arnhemse PvdA-voorman Herman Koch. Het kwam in zijn stad in 1958 tot een experiment op lagere scholen – dat al snel vastliep. ‘Good morning, meneer!’, ‘Good morning, children!’ De begroeting tussen de kinderen van de derde klas van de openbare lagere school aan...

Lees meer
Zicht op Maastricht, 1581.
Zicht op Maastricht, 1581.
Nieuws

Politieke grenzen zorgden voor andere bouwstijl

Huizen in Maassteden als Maastricht, Sittard, Roermond en Venlo vertoonden tussen 1200 en 1600 opvallende verschillen. Die vielen in belangrijke mate samen met de politieke grenzen, zo betoogt Birgit Dukers in haar proefschrift Bouwen langs de Maas, waarop ze onlangs promoveerde aan de Universiteit van Amsterdam. De huidige provincie Limburg was in de late Middeleeuwen...

Lees meer
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Tussen de kermiswagens. Schilderij door Otto Eerelman, circa 1900-1918.
Beeldessay

Woonwagenbewoners hebben liever een huis op wielen

Tienduizenden mensen willen niet in een huis, maar in een woonwagen leven. Dat leidt al eeuwen tot discriminatie en tot strijd met de overheid, die hun vrijheid steevast probeert in te perken.   In Nederland hebben ook altijd mensen gewoond zonder vaste verblijfplaats. In de Middeleeuwen waren dit reizende handelaren of mensen met een specialistisch beroep....

Lees meer