Home Repressie en verzet op Bali

Repressie en verzet op Bali

  • Gepubliceerd op: 25 januari 2022
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Bas Kromhout
  • 3 minuten leestijd
Repressie en verzet op Bali

Op het eiland Bali zou het rustig zijn gebleven tijdens de Indonesische strijd voor onafhankelijkheid. Dat is het beeld dat de Nederlandse politieke en militaire leiding uitdroeg. Maar intussen trad men meedogenloos op tegen Balinese verzetsstrijders.

Kan een witte Nederlandse persoon waarachtig schrijven over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog? In De Groene Amsterdammer van 17 april 2019 bekritiseerde historicus en journalist Anne-Lot Hoek de programmaleiding van het onderzoeksproject van KITLV, NIOD en NIMH, die het publieksboek over dit onderwerp wilde laten schrijven door Gert Oostindie. Volgens Hoek moest er een Indonesiër als coauteur worden aangezocht, omwille van de meerstemmigheid. Met haar eigen proefschrift levert zij echter het bewijs dat zelfs een hoogblonde Hollandse prima in staat is kritisch naar het koloniale verleden te kijken. De strijd om Bali is zelfs een heel goed boek.

Dit is te danken aan de intensieve research die Hoek heeft verricht, onder andere op het eiland zelf. Samen met twee assistenten interviewde ze 128 ooggetuigen, onder wie Balinese oud-verzetsstrijders en KNIL-veteranen. In combinatie met geschreven bronnen levert dit een indringend beeld op van de gebeurtenissen tussen 1945 en 1950.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nederland wilde dat Bali onderdeel werd van een Oost-Indonesische deelstaat, waar de republikeinse regering van Soekarno niets te zeggen zou krijgen. Enkele lokale vorsten steunden dit plan. Zowel zij als de Nederlanders vertelden aan de buitenwereld dat de Balinese bevolking loyaal was, terwijl er in werkelijkheid een breed gesteunde republikeinse verzetsbeweging op het eiland actief was.

Juist om de fictie levend te houden dat het op Bali rustig was, traden Nederlandse militairen en loyalistische hulptroepen keihard op tegen het verzet. Ze sloten ongeveer 10.000 Balinezen op in concentratiekampen – tangsi’s genoemd door de bevolking. Omdat er volgens de Nederlanders geen sprake was van oorlog, kenden ze de verzetsstrijders die in hun handen vielen niet de beschermende status van krijgsgevangenen toe. Verschillende ooggetuigen herinneren zich gruwelijke details over martelingen en executies.

Hoek heeft nog veel meer informatie over het verzet en de repressie boven water gehaald, en plaatst die in een brede koloniale context, die de lezer zelfs terugvoert tot halverwege de negentiende eeuw. Maar het zijn de kampverhalen die de diepste indruk achterlaten. Ondanks het vele dat al bekend was over het buitensporige Nederlandse geweld in Indonesië, is De strijd om Bali toch weer een schokkend boek.

De strijd om Bali. Imperialisme, verzet en onafhankelijkheid, 1846-1950

Anne-Lot Hoek

704 p. De Bezige Bij € 34,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 2 - 2022

Nieuwste berichten

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 
Nieuws

Atatürks secularisme putte uit Franse bronnen 

De beweging van de Jonge Turken, die zich aan het begin van het twintigste eeuw inzette voor de modernisering van het vaderland, liet zich door Franse ideeën inspireren. Dat laat historicus Remzi Çağatay Çakırlar zien in zijn proefschrift, waarop hij onlangs in Leiden promoveerde.  In 1925 gaf de intellectueel en Jonge Turk Abdullah Cevdet een...

Lees meer
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Speelfilm <i>Perla</i>: communisten ruïneren jong stel
Recensie

Speelfilm Perla: communisten ruïneren jong stel

We mogen denken dat we ons lot in eigen hand hebben, maar de speelfilm Perla dwingt tot bescheidenheid. Daarin ruïneert het communistische regime in Tsjechoslowakije het leven van een jong stel. Het drama opent met de inval in 1968 in Tsjechoslowakije door de legers van het Warschaupact. Daarna schakelt de film over naar 1981 in...

Lees meer