Home Repressie en verzet op Bali

Repressie en verzet op Bali

  • Gepubliceerd op: 25 januari 2022
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Bas Kromhout
  • 3 minuten leestijd
Repressie en verzet op Bali

Op het eiland Bali zou het rustig zijn gebleven tijdens de Indonesische strijd voor onafhankelijkheid. Dat is het beeld dat de Nederlandse politieke en militaire leiding uitdroeg. Maar intussen trad men meedogenloos op tegen Balinese verzetsstrijders.

Kan een witte Nederlandse persoon waarachtig schrijven over de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog? In De Groene Amsterdammer van 17 april 2019 bekritiseerde historicus en journalist Anne-Lot Hoek de programmaleiding van het onderzoeksproject van KITLV, NIOD en NIMH, die het publieksboek over dit onderwerp wilde laten schrijven door Gert Oostindie. Volgens Hoek moest er een Indonesiër als coauteur worden aangezocht, omwille van de meerstemmigheid. Met haar eigen proefschrift levert zij echter het bewijs dat zelfs een hoogblonde Hollandse prima in staat is kritisch naar het koloniale verleden te kijken. De strijd om Bali is zelfs een heel goed boek.

Dit is te danken aan de intensieve research die Hoek heeft verricht, onder andere op het eiland zelf. Samen met twee assistenten interviewde ze 128 ooggetuigen, onder wie Balinese oud-verzetsstrijders en KNIL-veteranen. In combinatie met geschreven bronnen levert dit een indringend beeld op van de gebeurtenissen tussen 1945 en 1950.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Nederland wilde dat Bali onderdeel werd van een Oost-Indonesische deelstaat, waar de republikeinse regering van Soekarno niets te zeggen zou krijgen. Enkele lokale vorsten steunden dit plan. Zowel zij als de Nederlanders vertelden aan de buitenwereld dat de Balinese bevolking loyaal was, terwijl er in werkelijkheid een breed gesteunde republikeinse verzetsbeweging op het eiland actief was.

Juist om de fictie levend te houden dat het op Bali rustig was, traden Nederlandse militairen en loyalistische hulptroepen keihard op tegen het verzet. Ze sloten ongeveer 10.000 Balinezen op in concentratiekampen – tangsi’s genoemd door de bevolking. Omdat er volgens de Nederlanders geen sprake was van oorlog, kenden ze de verzetsstrijders die in hun handen vielen niet de beschermende status van krijgsgevangenen toe. Verschillende ooggetuigen herinneren zich gruwelijke details over martelingen en executies.

Hoek heeft nog veel meer informatie over het verzet en de repressie boven water gehaald, en plaatst die in een brede koloniale context, die de lezer zelfs terugvoert tot halverwege de negentiende eeuw. Maar het zijn de kampverhalen die de diepste indruk achterlaten. Ondanks het vele dat al bekend was over het buitensporige Nederlandse geweld in Indonesië, is De strijd om Bali toch weer een schokkend boek.

De strijd om Bali. Imperialisme, verzet en onafhankelijkheid, 1846-1950

Anne-Lot Hoek

704 p. De Bezige Bij € 34,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 2 - 2022