Onlangs maakte het Londense Natuurhistorisch Museum bekend dat het de Darwin-collectie wil ‘dekoloniseren’. Het nieuws wekte hoongelach op. Hoewel het museum misschien doordraaft is er wel een verband tussen botanie, een van de interessegebieden van Darwin, en het welvaren van het Britse wereldrijk. Dat blijkt uit het boek Planting the World: Joseph Banks and His Collectors: an Adventurous History of Botany. Vanuit alle delen van de wereld namen de Britten planten mee, die niet alleen bedoeld waren ter vermaak van de aristocratie, maar ook voor medicatie, mode en wetenschappelijk onderzoek. En om te eten, uiteraard. Spil binnen het botanische wereldrijk was Banks, die op de Endeavour van de beroemde ontdekkingsreiziger James Cook meevoer en later zelf vele zeetochten zou organiseren. De meeste planten kwamen terecht in Kew Gardens, nog steeds een toonaangevend botanisch walhalla. Bekende planten die door Banks naar het Westen zijn gehaald zijn de acacia en de eucalyptus, alsmede de banksia, een Australische plant die te herkennen is aan zijn karakteristieke gele bloem. Geheel onschuldig was de botanie van Banks niet, zo blijkt uit het boek van Jordan Goodman, een wetenschapshistoricus die verbonden is aan University College London. De Britse regering klopte in 1785 bij de toonaangevende botanicus aan, een Old Etonian, omdat er problemen waren bij de voedselvoorziening op de suikerplantages van Jamaica. Banks besloot om broodbomen uit Tahiti naar de Caraïben te verschepen. Een groot succes was dit initiatief overigens niet. De slaven bleken geen trek te hebben in dit exotische voedsel.
Patrick van IJzendoorn is correspondent van de Volkskrant.
Planting the World: Joseph Banks and His Collectors: an Adventurous History of Botany. Jordan Goodman, 560 p. William Collins, € 27,50
Dit artikel is exclusief voor abonnees
