Home Met Hollandse bedaardheid – Dirk J. Tang

Met Hollandse bedaardheid – Dirk J. Tang

  • Gepubliceerd op: 15 juni 2021
  • Laatste update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Rob Hartmans
  • 2 minuten leestijd
Met Hollandse bedaardheid – Dirk J. Tang

Waarom schafte Nederland de slavernij af? En waarom duurde dat eigenlijk zo lang? Dirk Tang inventariseert helder en zonder ideologische stellingname welke factoren een rol speelden.

Vergeleken met andere Europese landen schafte Nederland vrij laat de slavernij in de koloniën af. Pas in 1863 was het zover, terwijl de voormalige slaven nog tien jaar onder staatstoezicht bleven staan en gedwongen werden op de plantages te blijven werken. Om die reden wordt tegenwoordig vaak 1873 aangehouden als jaar waarop er echt een einde kwam aan de slavernij.

Wat waren de factoren die een rol speelden bij de afschaffing van een fenomeen dat in de West ruim twee eeuwen had bestaan? Kwam het door het voortdurende verzet van slaven? Of was slavernij economisch gezien gewoon niet meer rendabel? Of was er sprake van een omslag in de publieke opinie? En waarom duurde het in Nederland langer dan in de meeste andere landen? Antwoorden op deze vragen kunnen al snel een ideologisch karakter krijgen, maar in Met Hollandse bedaardheid gaat Dirk Tang op heel bedaarde en heldere wijze in op de verschillende aspecten van deze geschiedenis. Het zal niet verbazen dat er niet één oorzaak voor de afschaffing van de slavernij is aan te wijzen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.

Tijdens de hele periode van slavernij waren er slaven die ontsnapten en vanuit het oerwoud aanvallen op plantages pleegden en opstanden ontketenden. Toen er een debat over slavernij ontstond speelde dit een rol, maar doorslaggevend was het verzet niet. Ook de toenemende kritiek op het verschijnsel slavernij – voortkomend uit christelijke motieven of verlichtingsidealen – was van belang, waarbij aangetekend moet worden dat vooral de niet-aflatende propaganda van Britse abolitionisten grote invloed had. De Britse druk was sowieso heel belangrijk, want die zorgde ervoor dat koning Willem I in 1814 al wel de slavenhandel verbood.

Ook economische ontwikkelingen speelden een rol. Hoewel de Industriële Revolutie in Nederland ook vrij laat op gang kwam, werd het veel ondernemers al vroeg duidelijk dat slavernij steeds minder efficiënt was. Nadat rond 1833 op suikerplantages in Suriname de eerste stoommachines waren ingevoerd, ontstond er meer behoefte aan geschoolde en gedisciplineerde arbeid en werd slavenarbeid een te onzekere factor. Echt vlot ging het allemaal niet, maar dat gaan dingen in het gezapige en bedaarde Nederland zelden.

Rob Hartmans is historicus, journalist en vertaler.

 

Met Hollandse bedaardheid. Hoe Nederland tussen 1800 en 1873 slavernij in de koloniën afschafte

Dirk J. Tang

192 p. Walburg Pers, € 14,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 7 - 2021