Het Joegoslaviëtribunaal heeft afgelopen mei zijn laatste uitspraak gedaan. Wat er nu moet gebeuren met het pand in Den Haag is nog niet bekend. Srebrenica-overlevende Alma Mustafić wil dat het een museum wordt.
Dit artikel krijgt u van ons cadeau
Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1,99. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.
Ruim dertig jaar stonden plegers van oorlogsmisdaden in voormalig Joegoslavië terecht in het vroegere Aegongebouw in Den Haag. Nu de laatste rechtszaken zijn behandeld, rijst de vraag welke functie het gebouw moet gaan vervullen. Een van de overlevenden van de genocide in Srebrenica, Alma Mustafić (42), heeft wel een idee. Maak er een museum van, zegt zij in een interview met het geschiedenismagazine Haagse Historie. ‘Het gebouw heeft zowel emotionele als historische waarde. Het Joegoslaviëtribunaal heeft ons onwijs veel gebracht, maar ook gekost. We hebben erin geïnvesteerd. In dat gebouw zit zoveel sociaal kapitaal, zoveel moeite, gedaan door zoveel mensen, om de daders te straffen. Gaan we dat allemaal weggooien?’
Meer historische context bij het nieuws? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Een museum kan ervoor zorgen dat we iets leren van de oorlogen in Joegoslavië, zegt Mustafić. ‘Hoe heeft het kunnen gebeuren dat in 1991-1992 in hartje Europa concentratiekampen werden opgericht? Welke ideologie heeft daartoe geleid? In Nederland
zijn we geneigd te denken dat oorlog ons niet overkomt. Maar juist hier, in onze multiculturele samenleving, is het belangrijk dat we alert zijn op de eerste tekenen van oorlog en geweld. Daarom hebben we hier een vredesmuseum nodig.’
161 vonnissen
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties richtte in 1993 het Joegoslaviëtribunaal op, het eerste internationale oorlogstribunaal sinds Neurenberg en Tokio. De VN wilde het tribunaal in eerste instantie inzetten om de leiders van de strijdende partijen ter verantwoording te roepen en zo het conflict in Joegoslavië te beëindigen, maar het kon de genocide in Srebrenica niet voorkomen.
Vanaf 1996 veroordeelde het tribunaal 161 oorlogsmisdadigers. Zo kregen de Bosnisch-Servische leider Radovan Karadžić en generaal
Ratko Mladić levenslange gevangenisstraffen. De Servische oud-president Slobodan Milošević stierf nog voor de rechter tot een uitspraak kon komen in de gevangenis in Scheveningen.
Architect Sabina Tanovič adviseert een werkgroep die zich inzet voor een Srebrenica-monument in Den Haag. Ook zij zou graag zien dat het gebouw van het Joegoslaviëtribunaal publiek toegankelijk wordt, als museum en wellicht als onderzoekscentrum. ‘Het Joegoslaviëtribunaal is onderdeel van onze collectieve Europese geschiedenis,’ stelt Tanovič . ‘Als we dat niet inzien, gebeurt in Den Haag hetzelfde als in Neurenberg. Het gebouw waar het tribunaal plaatsvond werd na afloop van de processen ontmanteld. Pas later zag men het belang van die plek, niet alleen als plaats van herinnering, maar vooral als een op de toekomst gericht museum.’
Openingsafbeelding: Radovan Karadžić betreedt de rechtszaal, 11 juli 2013. Foto: ANP.
