Lilianne Ploumen roemt de Amerikaanse burgerrechtenactiviste Rosa Parks om haar moed om zich te verzetten tegen de rassensegregatie.
Wanneer hoorde u voor het eerst over Rosa Parks?
‘Ik ben van 1962, dus van na 1955, toen Rosa Parks (1913-2005) de wet aan haar laars lapte met haar weigering om als zwarte vrouw haar zitplaats in de bus af te staan aan een blanke medepassagier. Ik hoorde ervan op de lagere school. Haar verhaal sprak zeer tot mijn verbeelding.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Wat trof u?
‘Naast Parks’ moed om tegen onrecht te strijden, vond ik het echt ongelooflijk dat zwarte mensen in Amerika werden beschouwd als minderwaardig. Heel onrechtvaardig. Zo was ik helemaal niet opgevoed. Ik kom uit een katholiek nest met een sterke sociale inslag. Mijn vader was melkboer, hij kwam bij iedereen aan de deur – mensen zijn voor mij altijd gelijk geweest.’
‘Mensen zijn voor mij altijd gelijk geweest’
Zaten er misschien zwarte kinderen bij u in de klas?
‘Helemaal niet. In het Limburg waar ik ben opgegroeid, waren amper gekleurde mensen. In de jaren zeventig kwam er bij ons in de buurt een opvanghuis voor Surinamers die naar Nederland waren gekomen. We vonden dat allemaal heel rot voor hen.’
U was al jong politiek bevlogen?
‘In mijn familie gaat het verhaal dat ik als zesjarige midden in onze woonkamer De Limburger zat te lezen; de krant had ik uitgespreid over de vloer. Mijn politieke belangstelling werd gestimuleerd door een jonge bevlogen leraar die geregeld in de klas met ons de wereldproblematiek doornam. Het waren de jaren zestig, hè? We spraken over de Berlijnse Muur, de Vietnam-oorlog, en ook over de rassensegregatie in Amerika. Via deze leraar werd ik me ervan bewust dat de dingen niet zomaar gebeuren, maar dat het politieke besluiten zijn.’
Wat maakt Rosa Parks tot een heldin?
‘Ze heeft een verzetsdaad verricht die haar in het centrum van de politiek plaatste, terwijl dat niet zonder risico was voor haarzelf – de jaren vijftig in de VS waren tamelijk gewelddadig. Zij was met haar actie de katalysator van de burgerrechtenbeweging die tot afschaffing van de rassenwetten heeft geleid. Martin Luther King hoorde van haar zaak en is daarna de protesten gaan aanvoeren, maar het begon allemaal bij haar. Na haar overlijden in 2005 heeft Bill Clinton haar terecht geëerd met een prachtige speech.’
‘Parks was activiste met gevaar voor eigen leven’
U voerde onlangs een internationale protestbeweging aan tegen de anti-abortusmaatregelen van Donald Trump. Ziet u parallellen tussen uw leven en dat van Rosa Parks?
‘Iets van activisme heeft altijd wel in me gezeten, maar Rosa Parks is natuurlijk van een totaal andere orde. Zij was activiste met gevaar voor eigen leven.’
Alies Pegtel is historicus en journalist.
