Hoe ging het met voormalige slaven in Suriname nadat de slavernij was afgeschaft? En hoe werkte de slavernij op lange termijn door in de samenleving? Om die vragen te beantwoorden digitaliseren historici samen met vrijwilligers de Surinaamse burgerlijke stand van 1828 tot en met de eerste decennia van de twintigste eeuw.
‘In hun eenvoud vertellen de bronnen van de burgerlijke stand heel veel over mensenlevens,’ zegt Coen van Galen, historicus aan de Radboud Universiteit en leider van het onderzoek. ‘Suriname is wat dat betreft bijzonder, omdat er slavenregisters zijn én bevolkingsregisters waarin na de afschaffing van de slavernij in 1863 iedereen werd opgenomen. Niet alleen Europeanen, maar ook de voormalige slaafgemaakten. Dat was in Nederlands-Indië bijvoorbeeld niet het geval.’ De slavenregisters zijn eerder al gedigitaliseerd en nu willen de betrokken historici hetzelfde doen met de bevolkingsregisters. De Nationale Archieven van Suriname en Nederland steunen het project.
Dankzij de registers kunnen de onderzoekers individuen en hun families over langere tijd volgen. Van Galen: ‘We willen bijvoorbeeld weten hoe het mensen verging toen ze vrijkwamen uit slavernij. Ze moesten ineens een bestaan opbouwen, in een geheel nieuwe situatie. Sommigen gedijden heel goed, maar mogelijk was het voor bijvoorbeeld ouderen zwaarder. Laten de archieven onder hen een hogere sterfte zien? Dat willen we bekijken.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Op de langere termijn willen de onderzoekers verschillende bevolkingsgroepen vergelijken. ‘De archieven laten zien wat voor werk mensen deden, hoe oud ze werden, hoeveel kinderen ze kregen en hoeveel daarvan de eerste jaren overleefden.’ Daardoor hopen de onderzoekers onder meer te achterhalen of slavernij ook in latere generaties tot achterstanden leidde. ‘Het racisme en de vooroordelen waarop de slavernij was gebaseerd verdwenen niet ineens. Maar betekende dat ook dat afstammelingen generaties later nog nadelen ondervonden van de slavernij zelf? Dat gaan we bekijken.’
Voor het project zoekt Van Galen nog vrijwilligers, die geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten willen digitaliseren voor een vrij toegankelijke database. Zij kunnen zich aanmelden via hdsc.ning.com.
– Geertje Dekkers is historicus en journalist.