Home Dossiers Tweede Wereldoorlog Holocaust? Wat is dat, meneer?

Holocaust? Wat is dat, meneer?

  • Gepubliceerd op: 14 augustus 2018
  • Laatste update 20 mrt 2023
  • Auteur:
    Bas Kromhout
  • 3 minuten leestijd
Holocaust
Hitler in de Tweede Wereldoorlog
Dossier Tweede Wereldoorlog Bekijk dossier

Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat het in Nederland slecht gesteld is met de kennis over de Holocaust. Een deel van de Nederlandse jongeren denkt zelfs dat de Holocaust een mythe is. In 2018 bleek uit onderzoek al dat een derde van de leerlingen in het voortgezet onderwijs niet weet wat de Holocaust is.

Tijdens een onderzoek in 2018 naar de Hogeschool Arnhem en Nijmegen naar het niveau van de kennis van de Tweede Wereldoorlog onder Nederlandse jongeren ondervragen de onderzoekers 1519 leerlingen. De geënquêteerde jongeren associëren de Tweede Wereldoorlog in de eerste plaats met de Jodenvervolging. Maar op de vraag ‘Wat betekent het begrip “Holocaust”?’ geeft ruim 32 procent een fout antwoord. Ook kunnen veel jongeren niet uit de voeten met termen als ‘antisemitisme’ (onbekend bij 52 procent), ‘genocide’ (67 procent), ‘verzet’ (77 procent) en ‘nationaal-socialisme’ (78 procent).

Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.

Ontvang historische artikelen, nieuws, boekrecensies en aanbiedingen wekelijks gratis in uw inbox.

Toch stellen de resultaten onderzoeker Marc van Berkel niet teleur. ‘Jongeren weten over de Tweede Wereldoorlog veel meer dan over andere historische onderwerpen. Dit is het gevolg van actief beleid. De overheid investeert er veel geld in de herinnering levend te houden. En met succes.’ Zonder deze overheidsbemoeienis zou de kennis van de Tweede Wereldoorlog snel verdwijnen, denkt Van Berkel. ‘Na drie of vier generaties ontwikkelen mensen een ander referentiekader. Er zijn bijna geen opa’s en oma’s meer die over de oorlog kunnen vertellen. Het wordt geschiedenis. Als je er zo naar kijkt, mag je tevreden zijn dat jongeren nog zoveel weten.’

De betrokkenheid van jongeren bij de Tweede Wereldoorlog is groter dan hun kennis, blijkt uit het onderzoek. Zeven van de tien vinden dat er lessen uit kunnen worden getrokken; 86 procent is op 4 mei twee minuten stil. ‘De vraag is: wélke lessen trekken de jongeren dan en waaróm zijn ze stil? Dat gaan we hierna onderzoeken, als we de scholen in gaan en leerlingen en docenten interviewen,’ zegt Van Berkel. ‘In het geschiedenisonderwijs proberen docenten jonge mensen voor te bereiden op deelname aan een democratische samenleving. Door te leren hoe je kritisch kunt omgaan met bronnen of media en door zich in te leven in standpunten van een ander oefenen jongeren zich in burgerschapsvorming. Dat levert soms een andere kijk op het verleden op dan tijdens herdenkingen – dat is een meer gemeenschappelijk geladen, sacrale ervaring.’

Verder concludeert Van Berkel dat de herinnering aan de oorlog bij jongeren nationaal en West-Europees gekleurd is. ‘Bijvoorbeeld de rol van de Sovjet-Unie in de strijd tegen het nazisme en de Jodenvervolging in Oost-Europa zijn nagenoeg onbekend. Er zou nieuw educatief materiaal moeten komen met meer aandacht voor de internationale dimensies.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dossier Tweede Wereldoorlog

Scène uit het grote offensief
Scène uit het grote offensief
Recensie

Blunders en rivaliteit kostten mensenlevens in de Slag om de Schelde

Dat Zeeland met de Slag om de Schelde het grootste Nederlandse slagveld werd in de Tweede Wereldoorlog had niet gehoeven. Het was anders gelopen als de Britse legeraanvoerder Bernard Montgomery minder eigengereid was geweest. Zijn rivaliteit met de geallieerde opperbevelhebber Dwight Eisenhower hielp ook niet mee, blijkt uit de documentaire Het grote offensief. De film...

Lees meer
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD
Recensie

Amsterdam leverde zijn Joden uit aan de Duitsers, concludeert het NIOD

Eerst waren er excuses van het Amsterdamse gemeentebestuur, pas daarna verscheen het bijbehorende onderzoek van het NIOD. Beide trekken dezelfde conclusie: de gemeente gaf volle medewerking aan het beleid van de Duitse bezetter om Amsterdam judenrein te maken. Maar waar burgemeester Femke Halsema koos voor het perspectief van de slachtoffers, staat het NIOD vooral stil...

Lees meer
Jo Corbeij op de cover van Du
Jo Corbeij op de cover van Du
Artikel

Na elke oorlog blijft niet-ontplofte munitie achter. Deze 16-jarige jongen werd daar het slachtoffer van

Polen en de Baltische staten zijn uit het internationale verdrag gestapt dat het gebruik van landmijnen verbiedt. Ze hopen zich daarmee beter te kunnen verdedigen, maar riskeren wel problemen in de toekomst. Na de Tweede Wereldoorlog veroorzaakten niet-opgeruimde landmijnen en boobytraps nog jarenlang slachtoffers, vaak onder kinderen. Zoals de 16-jarige Jo Corbeij uit Roermond. De...

Lees meer
Portret Steffie van den Oord
Portret Steffie van den Oord
Interview

‘Overlevenden van de oorlog kunnen zich echt verplaatsen in kinderen in Gaza’

In haar nieuwe boek Kinderen in oorlogstijd kijkt Steffie van den Oord  met de laatste generatie overlevenden terug op de sporen die de Tweede Wereldoorlog door hun leven heeft getrokken.

Lees meer