Home Het Amsterdamse hoerdom

Het Amsterdamse hoerdom

  • Gepubliceerd op: 17 jun 2009
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Nelleke Noordervliet

Ooit zat ik in een licht-rosse buurt op de vuilnisbak buiten te wachten tot mijn vriend thuiskwam. Ik had geen sleutel. Een paar huizen verderop stonden twee hoeren te praten. Het was een lauwe zomermiddag. Weinig klandizie. Toch schoven er af en toe wat schichtige mannen langs of passeerde een auto langzamer dan verkeerstechnisch nodig was. Het was de tijd van Wat zien ik… Prostitutie als idylle.

Twee van de schichtige, eenzame mannen keerden na enige aarzeling op hun schreden terug om verlegen te informeren naar de prijs die ik rekende. Ik antwoordde dat ik tot hun spijt niet te koop was. Een derde man lichtte mij even later in over de buurt waarin ik me bevond en dat men misschien mocht denken dat ik… terwijl ik eruitzag als een… nou ja… als een net meisje… een studente… Ik dankte hem voor zijn vaderlijke zorg, maar zag niettemin de hoop in zijn ogen blinken dat ik toch….

De idylle is van de prostitutie af, maar het is de vraag of het ooit een idyllisch vak is geweest. Criminaliteit en prostitutie lagen altijd heel dicht bij elkaar – in één bed, om het zo maar eens te zeggen. Maar ook de criminaliteit van vroeger wordt tegenwoordig bezien met de ogen van romantici. Blonde Greet en Gerrit de Stotteraar, dat waren nog eens tijden. Een nostalgisch verlangen naar overzicht en heelheid. Dorps.

Tegenwoordig heeft de globalisering van de criminaliteit juist op de prostitutie een greep gekregen, die de vrouwen die zichzelf moeten verkopen tot slavinnen reduceert. Vrouwenhandel is een gruwelijk misdrijf, juist omdat vrouwen in bittere armoede zich makkelijk laten verleiden tot een carrière als ‘kapster’ of ‘schoonheidsspecialiste’ in het rijke Westen. Ze kunnen en durven niet meer terug, kunnen en durven geen aangifte doen.

In Amsterdam gaat de gemeente de Wallen, toeristische trekpleister bij uitstek, oppimpen, om een penose-term te gebruiken. Weg met de witwasbordelen, weg met de criminele ramen, weg met de zuipende, pissende en kotsende Engelsen. Het is niet voor het eerst dat de gemeentelijke overheid zich krachtig opstelt. In het onvolprezen boek van Lotte van der Pol Het Amsterdams hoerdom, prostitutie in de zeventiende en achttiende eeuw vond ik in de bijlagen een tekst van Mandeville, uit The Fable of the Bees (1705), waarin hij beweert dat persoonlijke ondeugden soms het algemeen belang dienen.

Private vices, public benefits. Wanneer een schip in Amsterdam aankomt is het maar goed dat er hoeren zijn, zegt Mandeville; anders zou geen nette vrouw ongemolesteerd blijven. Omgekeerd: als iedere vrouw zich als hoer gedraagt, valt er geen droog brood in die business te verdienen. Hoe deugdzamer een deel van de vrouwen dus is, hoe bevorderlijker voor de prostitutie.

Mandeville beschrijft de bordelen van Amsterdam en vindt er veel goeds. Ook schraperigheid, trouwens: de muziek wordt verzorgd door een orgel – heel wat luider en goedkoper dan het huren van een orkestje. Ondanks alle prima reglementen komen de schout en zijn rakkers toch nog regelmatig de wet handhaven, en kijk: zo houdt de gemeente veel agenten in dienst; brood op de plank voor de veldwachters, die op hun beurt wel de boosdoeners bekeuren, maar ook weer niet te veel, want anders verliezen ze hun baantje. Dat geheim wordt zorgvuldig gekoesterd en in stand gehouden. Maar als de gemeentelijke overheid het echt zou willen, is het natuurlijk binnen de kortste keren helemaal gedaan met de prostitutie, aldus Mandeville.

Daar betrapt Mandeville al aan het begin van de achttiende eeuw cynisch de bureaucratie van de hulpverlening op haar voze, paradoxale kern: om je brood te blijven verdienen moet je hopen dat je werk niet succesvol is. Een slecht resultaat leidt echter tot ontslag, zodat hulpverleners op het slappe koord balanceren tussen zichzelf in leven houden en zichzelf overbodig maken. In Amsterdam heeft de gemeente nu een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan dit feuilleton: kwaliteitsprostitutie mengen met hoerige kunst. Louche en toch chic. Een veel betere slogan dan ‘I amsterdam’.

Overigens ben ik van mening dat Nederland medeverantwoordelijk is voor de beveiliging van Ayaan Hirsi Ali.

Nelleke Noordervliet

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Nieuws

Steden waren ongezond voor middeleeuwse boeren 

Toen het huidige Nederland vanaf de late Middeleeuwen verstedelijkte, nam het aantal mensen met luchtwegproblemen toe. Niet alleen in de stad, maar ook op het platteland. Dat blijkt uit het proefschrift The air we breathe, waarop Maia Casna onlangs in Leiden promoveerde. Casna onderzocht botten uit de periode 470-1850 op sporen van onder meer chronische...

Lees meer
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Interview

‘Activisten kochten zelf natuurgebieden om ze te beschermen’

Tussen 1930 en 1960 stagneerde de natuurbescherming in Nederland. Door verschillende crises en de Tweede Wereldoorlog was de Nederlandse natuur onderaan de politieke agenda beland. In Natuurbeschermers beschrijft natuurhistoricus Kristian Mennen activisten die zich niet uit het veld lieten slaan en aandacht bleven vragen voor de Nederlandse flora en fauna.  Wanneer kwam er aandacht voor...

Lees meer
Troepen van Hamas
Troepen van Hamas
Artikel

Israël financierde Hamas: de vijanden hadden elkaar nodig

Rechtse Israëlische politici en Hamas hebben elkaar groot gemaakt, schrijft journalist Maurice Blessing. Beide partijen hadden elkaar jarenlang nodig om aan de macht te blijven. Tot voor kort ondersteunden Israëlische regeringen Hamas daarom zelfs financieel. Toen Israël in 1967 de Westoever en Gazastrook veroverde, besloot het de Moslimbroederschap te steunen, een antikoloniale beweging die zich...

Lees meer
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Artikel

Syrië verwijst met hernieuwd symbool naar legendarische veldslag

Nu dictator Bashar al-Assad is verjaagd, presenteert Syrië een herontwerp van het nationale symbool: een gouden adelaar. Daarmee wil interim-president Ahmed al-Sharaa ‘een brug slaan tussen het verleden en de toekomst’. Met de adelaar verwijst hij naar een beroemde slag in 634 toen moslims de Byzantijnen versloegen en Damascus veroverden. Aan het begin van de...

Lees meer