Inspired by true events. Die zin wordt breed over het scherm geprojecteerd voordat de film Zwartboek zich ontrolt. Ruim twee uur spektakel volgt.
Een samenballing van heftig geweld, vechtpartijen, moord, list, verraad, seks, erotiek en liefde. Het verhaal van de strijd tussen een gewapende verzetsgroep en de SD biedt het kader voor dit alles.
Meer lezen over de Tweede Wereldoorlog? Schrijf u in voor onze gratis nieuwsbrief.
Het is geen verhaal van louter nobele, solidaire en zelfopofferende verzetslieden tegen een bende uitsluitend sadistische nazi’s. Dit oude goed-foutkader hebben de makers ver achter zich gelaten. In de verzetsgroep bevinden zich verraders die op het geld en de diamanten van ondergedoken Joden uit zijn. Zij deinzen voor geen middel terug. De groep is ook niet vrij van antisemitisme. Omgekeerd zijn er ook heel aardige Duitsers, wie het allemaal te gek is geworden. Op een van hen, een postzegels verzamelende en om zijn bij een bombardement op Hamburg omgekomen familie treurende hoge SD’er, wordt het Joodse meisje, dat er door de verzetsgroep op uit is gestuurd om hem te verleiden om zo een gevangen kameraad te redden, zomaar verliefd.
De vraag naar de hoofdverrader is de rode draad van het verhaal. Het antwoord komt pas op een heel laat moment en nogal onverwacht. Subtiel is het allemaal niet; nuancerend ten opzichte van de oude beeldvorming wel. Aan het einde overwint niettemin het goede. De echte verrader komt ellendig aan zijn einde en het Joodse meisje, zelf van verraad beschuldigd en als moffenhoer met stront overgoten, vindt rust in een kibboets. Goed en fout op individueel moreel niveau dus.
Leidt inspired by true events tot een representatief beeld van de Tweede Wereldoorlog? Voor de meeste scènes is wel een concrete gebeurtenis aan te wijzen, die er (soms in de verte) op lijkt. Maar steeds veel minder heftig en nooit in deze samenballing. De makers hebben als het ware een reeks gebeurtenissen ieder voor zich eerst ‘opgeblazen’ en daarna in één verhaal samengeperst. Het resultaat lijkt vervolgens in het geheel niet meer op de werkelijkheid van toen. Zwartboek is fictie. Daar is niets mis mee. Het levert voor de liefhebbers van het genre een meeslepend resultaat op. Maar laten we niet denken of suggereren dat het ‘echt’ zo ging.
