In dit boek valt een en ander te ontdekken wat Marita Mathijsen al eerder aan het papier toevertrouwde. Net als in De gemaskerde eeuw (2002) beklemtoont ze dat het negentiende-eeuwse Nederland door bijna niemand wordt gewaardeerd. Al helemaal niet waar het gaat om de Nederlandse romantische literatuur uit de periode 1820-1880. En laat dat nu precies het onderwerp van haar nieuwste boek zijn.
Mathijsen lijkt zich het meest thuis te voelen bij een onderwerp waarvan ze veronderstelt dat niemand het zo waardeert als zijzelf. Waar het gaat om de negentiende eeuw, is dat overdreven. Er zijn veel historici die enthousiast zijn over dit tijdperk. Wat dat betreft was het verwijt van onverschilligheid ten opzichte van haar geliefde eeuw in De gemaskerde eeuw wat over de top. Maar als het gaat over de literatuur van die tijd, heeft Mathijsen waarschijnlijk gelijk.
Het is dan ook boeiend te zien hoe zij de haar dierbare negentiende eeuw voor een breder publiek toegankelijk probeert te maken en tegelijkertijd interessant genoeg voor haar vakgenoten om er een nieuwe blik op te werpen. Dat doet zij in levendige essays over verschillende aspecten van de Nederlandse literatuur.
In de essays toont Mathijsen op toegankelijke wijze haar kennis van de negentiende-eeuwse literatuur en allerlei zaken die ermee te maken hebben, zoals spelling en subsidies voor schrijvers. Daarbij maakt ze, anders dan in De gemaskerde eeuw, echter niet goed duidelijk hoe deze onderdelen in het boek met elkaar samenhangen.
Dat is jammer, maar zeker niet onoverkomelijk. Mathijsen geeft aan waar het haar om te doen is en nodigt uit tot verder lezen. Er zijn nog mensen in leven die in de negentiende eeuw werden geboren, maar hoe zullen wij ons die eeuw herinneren als er geen getuigen meer zijn? Als de domineeseeuw, zoals Mathijsen vreest? Nee. Mede door haar met zoveel liefde en kennis geschreven boeken zal dat best meevallen.
Amanda Kluveld is als historica verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
