Home Gebroken belofte

Gebroken belofte

  • Gepubliceerd op: 21 maart 2005
  • Laatste update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Bart De Prins
  • 2 minuten leestijd

Op 22 maart 1845 ondertekende Karl Marx in Brussel een document dat was opgesteld door de toenmalige Belgische staatsveiligheidsdienst, waarin hij plechtig verklaarde geen geschriften over de actuele politieke situatie uit te geven. Die verklaring was de voorwaarde waarop de jonge filosoof uit Trier zich in het neutrale België mocht vestigen. Eerder was hij uit Pruisen, dat een aanhoudingsbevel tegen hem had uitgevaardigd, en ook uit Frankrijk geweerd wegens zijn opruiende taal in allerhande pamfletten.


Marx’ verblijf in Brussel zou roemrucht worden. In die periode – hij verbleef er tot 1848 – rijpten veel van zijn idealen over de klassenstrijd en het historisch materialisme, stroomlijnde hij het communistisch gedachtegoed op internationaal vlak en schreef hij aan de hand van eerdere teksten van zijn kameraad Friedrich Engels het Communistisch Manifest. Hij verbrak daarmee niet alleen de belofte tegenover de Belgische veiligheidsdienst, maar – veel belangrijker – legde ook de fundamenten van de communistische revolutie die vele jaren later de wereld in brand zou zetten. 
           
Er is veel bekend over Marx’ Brusselse jaren en ze krijgen van de biografen – soms tot vervelends toe – steevast veel aandacht. In Marx in Brussel wordt deze episode, op basis van die biografieën en vooral ook van de uitgegeven Briefwechsel tussen Marx en Engels, nogmaals verhaald. 
           
De auteur doet dit met een vlotte pen. Alleen de compositorische tekortkomingen doen toch wat afbreuk aan een voor de rest aangenaam en zeer leesbaar boek. De ellenlange passages uit de briefwisseling gaan snel vervelen. En de laatste hoofdstukken, die handelen over de invloed van Marx op het politieke denken in het toenmalige België, verstoren het voornamelijk chronologisch opgebouwd verhaal. Waarom zijn die niet gewoon in de andere hoofdstukken verwerkt? 
           
Marx in Brussel biedt een goede biografische inleiding. Wie Marx, ook in Brussel, meteen uitvoeriger wil leren kennen, gaat beter te rade bij een van zijn biografen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?
Artikel

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper,...

Lees meer
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Britse soldaten van de Light Brigade worden afgeslacht door de Russen op 25 oktober 1854. Geschilderd door Richard Caton Woodville, 1897.
Interview

’Voor Poetin heeft de claim op de Krim iets spiritueels, net als voor Catharina de Grote’

Tijdens de collegedag Het Russische imperium op 26 juni vertelt historicus Ivo van de Wijdeven over de geschiedenis van de Krim. Hij geeft voorproefje van wat hij die dag gaat vertellen: ‘De Krim is de mythische geboortegrond voor zowel de Oekraïners als de Russen.’ ‘De Krim is al eeuwenlang een twistpunt en daardoor de ideale...

Lees meer
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Glas-in-loodraam in de kathedraal van Chartres
Interview

Middeleeuwse kunst moest mooi én stevig zijn

Middeleeuwse kunst moest lang meegaan. Kunsthistoricus Jan van Daal ontdekte dat kunstenaars en opdrachtgevers contracten sloten over de duurzaamheid van kunstwerken.  ‘Kerken of gilden die in de Middeleeuwen een groot kunstwerk zoals een groot glas-in-loodwerk wilden laten maken, dachten na over hoelang dat mee moest gaan,’ vertelt Van Daal, schrijver van het proefschrift On Durable...

Lees meer
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Woodrow Wilson en Edith Wilson
Artikel

Schandaal rond Bidens gezondheid: hij is niet de eerste president die zijn ziekte verzweeg

Uit een nieuw boek blijkt dat Joe Bidens gezondheidsproblemen tijdens zijn presidentschap erger waren dan gedacht. In 1919 probeerde president Woodrow Wilson zijn ziekte ook zoveel mogelijk uit de publiciteit te houden. Zijn vrouw Edith Wilson hield hem uit de wind en nam allerlei taken van hem over. In het boek Original Sin schrijven journalisten dat...

Lees meer