Home Eva Rovers over haar historische held Rosa Parks

Eva Rovers over haar historische held Rosa Parks

  • Gepubliceerd op: 14 feb 2018
  • Update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Alies Pegtel
Eva Rovers over haar historische held Rosa Parks

Eva Rovers schreef biografieën van Helene Kröller-Müller en Boudewijn Büch. Ze bewondert de moed van de Amerikaanse burgerrechtenactivist Rosa Parks. Parks komt voor in Rovers nieuwe boek Practivisme. Een handboek voor heimelijke rebellen, dat in mei verschijnt.

Wanneer maakte u kennis met Rosa Parks?
‘Ik denk op de middelbare school, maar ze kwam echt onder mijn aandacht toen ik onderzoek deed voor mijn pamflet Ik kom in opstand, dus wij zijn (2017). Geïnspireerd door Albert Camus beschrijf ik de mechanismen die schuilen achter succesvol burgerverzet, en zodoende stuitte ik op Rosa Parks (1913-2005). Zij verzette zich in 1955 tegen de segregatie in Alabama door als zwarte vrouw te weigeren haar zitplaats in de bus af te staan aan een witte medepassagier.’
 
Wat raakte u in haar verhaal?
‘Tot mijn verrassing was haar weigering niet de actie van een willekeurige vrouw, en was die busboycot geen spontane actie, zoals het verhaal gaat. Parks was al jarenlang actief lid van de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) en goed op de hoogte van de pogingen van de NAACP om de segregatie aan te vechten. Wat in de overlevering het spontane verzet lijkt van een “eenvoudige” burger, was in werkelijkheid een actie van een politiek bewuste vrouw die kon plaatsvinden dankzij voorbereiding van de NAACP.’

Parks laat zien dat zwarten het systeem kunnen veranderen

Haar daad van verzet was gescript?
‘Nee, dat niet. Maar het bestaande beeld: een vrouw weigert op te staan, burgers komen spontaan massaal in opstand en een jaar later is de rassensegregatie ten einde, is ook te simpel.
Een paar maanden voor Parks’ arrestatie was een 15-jarig meisje om dezelfde reden gearresteerd. De NAACP wilde haar zaak gebruiken als testcase, maar zij bleek niet van onbesproken gedrag. Toen Parks werd gearresteerd besefte de NAACP dat zij wel de ideale kandidaat was en vroeg haar daarom om haar arrestatie aan te vechten. Parks wist hoezeer ze haar zaak nodig hadden; ze ging dus in hoger beroep en werd het gezicht van de busboycot. Het was dus zeker geen eenvoudige spontane actie.’
 
Wel een heldin?
‘Ik vind haar juist heldhaftiger, omdat zij niet de “vermoeide vrouw” was die onbedoeld een boycot ontketende, maar iemand met eigen ideeën over geweldloos verzet, die zich door haar vrijwilligerswerk bovengemiddeld bewust was van het gevaar van haar actie. Haar verhaal illustreert wat Camus over opstand schrijft: dat het individueel en collectief tegelijk is. De NAACP en Parks hadden elkaar nodig; samen lieten zij de zwarte gemeenschap beseffen dat die sterk genoeg was om het systeem te veranderen.’
 
Alies Pegtel is historicus en journalist.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 2 - 2018

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer