In de vroege achttiende eeuw groeide de economie van China harder dan die van Engeland. Maar in de late achttiende eeuw was het andersom. Dat is een van de conclusies van het proefschrift Between Government and Market van economisch historicus Zipeng Zhang, waarop hij onlangs promoveerde aan de Universiteit Utrecht.
Zhangs onderzoek is van belang in de zoektocht naar een antwoord op een van de grote vragen waar historici momenteel mee bezig zijn: hoe kan het dat het Westen in de negentiende eeuw economisch een grote voorsprong had op de rest van de wereld? Voor die vraag zijn vergelijkingen met China interessant, want lange tijd was dat land op allerlei vlakken (bijvoorbeeld cultureel) minstens zo ver ontwikkeld als Europa. Maar economisch stond het tegen de negentiende eeuw op achterstand.
Over China bestaan in het debat over deze kwestie twee uiterste standpunten. Aan de ene kant is er het idee – dat vooral in de twintigste eeuw werd aangehangen – dat de economie van China al lange tijd slecht ontwikkeld was en bovendien in de late Middeleeuwen grotendeels stagneerde. Aan de andere kan staan historici die beweren dat China tot in de negentiende eeuw economisch gelijke tred hield met Europa.
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Dit nieuwe onderzoek laat zien dat beide partijen ongelijk hebben. In belangrijke takken van economie – en dan met name de ijzerindustrie – liep China lang voor op of gelijk aan Europese landen, en met name in de achttiende eeuw ontstonden serieuze verschillen.
Voor de vergelijking met Europa gebruikte de onderzoeker vooral Engelse cijfers. Getallen over de Nederlanden waren er ook, maar de economie fluctueerde daar zo snel dat er geen zinnige vergelijking te maken viel over ontwikkelingen op de lange termijn.
