De Geschiedenismonitor, die vorige maand verscheen in de speciale bijlage van Historisch Nieuwsblad, de Volkskrant en Andere Tijden, heeft opnieuw blootgelegd op welk abominabel peil de kennis van de historische Canon van Nederland staat. De verschillen tussen de diverse groepen zijn marginaal. Iedereen scoort ongeveer even goed of even slecht, ook allochtonen. Dat is een bewijs van uitstekende integratie, van mimicry zelfs. Je bent een goed Nederlander als je weinig van geschiedenis weet.
En dan gaat het nog om basale kennis. Op een iets hoger kennisniveau – altijd nog een niveau dat elke havo-scholier zou moeten halen – krijgen we vanzelfsprekend te maken met een regenbui van onvoldoendes. Maar omdat we geen goed vergelijkingsmateriaal hebben met de tijd dat het geschiedenisonderwijs nog iets voorstelde, kunnen we geen enkele conclusie trekken over vooruitgang of terugval. Ik zou niet durven beweren dat een test afgenomen in de jaren vijftig een beter resultaat zou hebben opgeleverd.
Heel benieuwd ben ik naar het jaarlijkse vervolg van de Geschiedenismonitor. De Canon is bedoeld voor de basisschool. Het duurt dus nog even voordat de eerste klanten van de Canon de steekproefleeftijd hebben bereikt. Wat meten we in die tussentijd? Uitsluitend hoe de Canon langzaam doorsiepelt in de collectieve kennis. Nu het publicitair een beetje stil is rond de vijftig vensters, voorspel ik weinig vooruitgang.
En dan nog iets over de test zelf. Het is zoals mijn kinderen dat altijd noemden een multiple-goktest.
Daarin kan men een zekere handigheid verwerven. De groep tussen de 16 en de 34 jaar zal die zeker hebben. De handigheid bestaat in zijn algemeenheid uit het volgende: van de vier genoemde mogelijkheden zijn er meestal twee apert onjuist. Kun je geen keuze maken uit de twee resterende antwoorden, dan is het langste antwoord veelal het juiste. Met dit in het achterhoofd kun je je score opschroeven zonder enige kennis van de materie te hebben.
Kijken we naar de vragen, dan zien we dat de ‘langste antwoord’-mogelijkheid niet opgaat in dit geval: alle antwoorden zijn zo kort dat er niet getest wordt op begrijpend lezen. Het dichtst in de buurt komt vraag 20, over de politionele acties. Het langste antwoord is inderdaad het juiste. Het schrappen van twee evident onjuiste antwoorden gaat bij de meeste vragen ook niet op. Maar nu heb je sowieso bij multiple choice een kans van één op vier dat je het juiste antwoord aankruist. Hoe we het ook wenden of keren, de uitslag van de Geschiedenismonitor is geflatteerd. Het is in werkelijkheid allemaal veel erger. Zelfs de hoogopgeleide zal geen voldoende halen.
Laat me nog even stilstaan bij de hoogopgeleiden. Van hen zou je een minimale kennis van de geschiedenis mogen verwachten. Als ik zie dat die gemiddeld een zesje scoren, dan besef ik terdege dat er tegenover de paar tienen die er ongetwijfeld tussen zaten (u en ik zouden als we tot de steekproef hadden behoord vast en zeker een tien met een griffel hebben gekregen), ook heel veel tweeën en drieën moeten zijn gevallen. En dat alles na de presentatie van de Canon, alle artikelen in de kranten, uitzendingen op de televisie, waarvan je mag verwachten dat hoogopgeleiden er meer dan gemiddeld kennis van zullen nemen.
Voorts is duidelijk uit uitslagen over de stellingen dat het politiek correcte denken en de sociaal gewenste antwoorden vooral bij de hoogopgeleiden te vinden zijn. En dat is niet vreemd. De definitie van politiek correct is dat de opinieleiders en netwerken van de macht uitmaken hoe moet worden gedacht: zij stellen de norm. Soms wil ik eigenlijk helemaal niet weten hoe het is gesteld met de kennis en de meningen van de Nederlanders. Het zou beter zijn voor mijn gemoedsrust.
Overigens ben ik van mening dat Nederland mede verantwoordelijk is voor de beveiliging van Ayaan Hirsi Ali.
Nelleke Noordervliet
Dit artikel is exclusief voor abonnees
