Home Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

  • Gepubliceerd op: 23 mei 2025
  • Update 23 jun 2025
Chemische wapens in de Oudheid: bekogelde Hannibal zijn vijand met giftige slangen?

De Verenigde Staten leggen sancties op aan Sudan omdat het leger chemische wapens zou hebben gebruikt in de burgeroorlog in het land. Volgens The New York Times zette de Sudanese legerleider Burhan chloorgas in bij gevechten met de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF). Tijdens de Eerste Wereldoorlog gebruikten Duitse soldaten al chloorgas bij Ieper, maar de geschiedenis van chemische wapens gaat veel verder terug.

Oude Griekse mythen verwijzen vaak naar ‘biochemische’ oorlogvoering in de vorm van giftige pijlen. Zo bedacht Odysseus niet alleen de list van het houten paard, maar smeerde hij zijn pijlen ook in met dodelijk gif. Het woord ‘toxisch’ (‘giftig’) is niet voor niets afgeleid van het Griekse woord voor pijl: toxon.

In de vijfde eeuw voor Christus gebruikten de Spartanen al brandende projectielen met zwavel om Athene te verslaan bij het stadje Plataan. En in de vierde eeuw voor Christus schreef de Griekse oorlogstacticus Aineias over het besmetten van stilstaande wateren tijdens een belegering. Hij gaf ook tips om belegeraars die tunnels onder een stadsmuur groeven tegen te werken: daarvoor moest men wespen of bijen loslaten in de tunnels.

Over Hannibal wordt gezegd dat hij tijdens een zeeslag aardewerken potten met giftige slangen op zijn vijanden afvuurde. Ook stinkende kamelen werden gebruikt: toen Croesus van Lydië in 548 v. Chr. de Slag bij Thymbara dreigde te verliezen, zette hij zijn boogschutters op de kamelen die hij normaal als lastdieren gebruikte. Hij stuurde deze ‘camelerie’ op de paarden van de tegenstander af, die snel de benen namen voor de stank van de kamelen.

Ook dierenkadavers en verhit zand waren populaire ‘biologische wapens’ om een slag te winnen. Van structurele inzet van biochemische wapens was in de Oudheid geen sprake.Het enige chemische middel dat op grote schaal lijkt te zijn gebruikt was het zogeheten Griekse Vuur: een Byzantijnse voorloper van de vlammenwerper.

Dossier Oudheid

Pericles in Athene, schilderij door Philipp Foltz
Pericles in Athene, schilderij door Philipp Foltz
Interview

Atheners vonden loten eerlijker dan stemmen

Hoe krijg je een goed werkende democratie? Op die vraag vonden de Atheners in de zesde eeuw voor Christus een uniek antwoord, vertelt oudhistoricus Henk Singor. Eigentijdse politici zouden er wat hem betreft van kunnen leren.   Hoe zag de Atheense democratie eruit?‘Athene kende een volksvergadering en een groot deel van de bestuurders werd niet gekozen,...

Lees meer
Italiaanse universiteit in de vijftiende eeuw
Italiaanse universiteit in de vijftiende eeuw
Interview

Byzantijnse geleerden vertrokken vanuit Constantinopel naar Italië

Omdat president Donald Trump Amerikaanse universiteiten beschuldigt van ‘wokeness’ en het faciliteren van antisemitisme, wijken steeds meer wetenschappers uit naar het buitenland. Zo ontstaat een klassieke braindrain. Ook na de verovering van Constantinopel door de Ottomaanse sultan Mehmet in 1453 verlieten veel geleerden die stad. Velen trokken naar Italië, waar zij een impuls gaven aan...

Lees meer
Standbeeld van Diana
Standbeeld van Diana
Nieuws

Beelden van Romeinse goden roken naar rozen 

De Grieken en Romeinen parfumeerden hun sculpturen om de religieuze beleving te vergroten. Dat schrijft historica Cecilie Brøns in de Oxford Journal of Archeology.  Wie in de Oudheid een altaar bezocht, kon zich vergapen aan rijk beschilderde standbeelden van goden, die soms echte kleren en sieraden droegen. Maar zo’n bezoek was niet alleen een visueel...

Lees meer
Beeld van koning Decebalus in de muur.
Beeld van koning Decebalus in de muur.
Beeldessay

De bijzondere schatten van de Daciërs

Geruime tijd wisten de ruige Daciërs de macht van Rome te weerstaan. Daarom zijn de Roemenen nog steeds trots op deze verre voorouders. Bovendien zijn ze gefascineerd door hun zilveren en gouden schatten. Twee millennia geleden zagen de Karpaten in Transsylvanië er anders uit dan tegenwoordig: ruiger, minder bosrijk. Er leefde een gehard bergvolk, de...

Lees meer
Loginmenu afsluiten