Home Centrumdenken

Centrumdenken

  • Gepubliceerd op: 9 november 2011
  • Laatste update 22 mei 2023
  • Auteur:
    f Horrichs
  • 7 minuten leestijd

In mijn twee artikelen over Stalin en Napoleon op deze site heb ik geprobeerd de relatie aan te tonen tussen hun  geboortedatum en het centrum van hun cultuur/religie. Stalin had als geboortedatum 6 december, hetgeen hem linkt aan de patroonheilige van Rusland en Georgië; de heilige Nicolaas. Bij Napoleon ging het om 15 augustus; Maria-ten-hemel-opneming. Maria was een aantal decennia voor zijn geboorte tot patroonheilige van het nieuwe Corsica uitgeroepen, zij was dus het centrum van Napoleons cultuur/religie. Bovendien was zij prominent aanwezig in zijn familie (vader, moeder en zes zussen met Maria als voornaam en Napoleon zelf geboren op de belangrijkste  maria feestdag). Laat ik op de eerste plaats duidelijk maken dat ikzelf geen enkele waarde toeken aan geboortedata. Het gaat er echter om of deze heren er zelf waarde aan toe hebben gekend. Hoe kan dit? Is dit toeval of is er  wellicht een lijn te ontdekken, zit er een bepaalde logica in? In beide gevallen gaat het om een land dat in  een crisis is terechtgekomen,  waarop een revolutie volgt en de afzetting van de bestaande koning/tsaar. Er ontstaat in sociale crisis, maar ook een financieel/economische en politieke  crisis en een militaire crisis (men verliest oorlogen), hetgeen uitmondt in een religieuze crisis: de bestaande godsdienst/patroonheilige voldoet niet meer. Ervoor in de plaats komen de verworvenheden van de Franse Revolutie en het communisme,  de nieuwe religie. De nieuwe sterke man is nu echter een nieuw soort heilige die de plaats van de oude inneemt en die via zijn geboortedatum gelinkt is aan de oude heilige. Natuurlijk hebben deze twee dictators hun  persoonlijke kwaliteiten (organisatorisch en militair), maar de basis van hun denken lijkt religieus, alhoewel ze dit naar buiten toe willen wegmoffelen. Deze zelfverzonnen ’heiligheid’geeft ze een messias-achtige dimensie waardoor ze zichzelf zien als de ‘redder van het vaderland’. Het plaatst ze, in hun eigen denkwereld,  ook meteen in het centrum van hun cultuur, dus al voordat ze de sterke man in hun land worden,  al vanaf hun jeugd. Naar aanleiding van deze twee opmerkelijke matchen tussen geboortedatum en centrum van cultuur ben ik verder gaan zoeken of er bij meerdere dictators/staatslieden een dergelijke match is te vinden tussen het centrum van hun cultuur en hun  geboortedatum. Hitler bijvoorbeeld had als geboortedatum 20 april 1889; een Paaszaterdag. In 1919, 1924 en 1930 vielen zijn verjaardag op Pasen. Dit is misschien opmerkelijk omdat zijn omslagpunt van gewoon soldaat naar politicus rond 1918/1919 viel. Paaszaterdag en Pasen linken  hem aan Jezus en dus aan het centrum van de gehele christelijke cultuur.  Mao Zedong had  als geboortedatum 26 december 1893, Tweede Kerstdag. Het lijkt vreemd  om te veronderstellen dat deze laatste waarde zou kunnen toekennen aan deze christelijke feestdag, maar als we de geschiedenis van China nader bestuderen zou het toch kunnen. China werd in de 19e eeuw door  vele protestantse en katholieke zendelingen overspoeld, terwijl de europese koloniale machten hun invloedssfeer in china uitbreidden ten koste van de keizerlijke macht. Rusland in Noord-China, Frankrijk en Engeland in Oost en Zuid-China.In de jaren 40 van de 19e eeuw werd de keizerlijke macht verzwakt door de Opiumoorlog en van 1850 tot  1871 hadden de taiping een eigen staat in het keizerlijke China. Deze taiping-opstand werd geleid door ene meneer Hong Xiuquan, een gefaalde student van het confusianisme die door een dominee werd bekeerd tot het christendom en vervolgens verklaarde dat hij de jongere broer van Jezus was.  Met zijn volgelingen stichtte hij een eigen staat en slaagde erin om Nanking tot hoofdstad van zijn christelijk rijk te maken met zichzelf als wreed absoluut vorst. Bij deze opstand kwamen volgens Jonathan D. Spence ([i]God’s Chinese Son[/i]) rond de 20  miljoen Chinezen om. Ter vergelijking; de Amerikaanse Burgeroorlog van 1861-1865 telde rond een  half miljoen slachtoffers, Nederland in de Tweede Wereldoorlog circa  200.000.)  De stad Changsha (waar Mao op school zat en heeft gewoond), hoofdstad van de provincie Hunan (Mao’s provincie) werd ook belegerd, maar kon de belegering weerstaan. De laatste resten van deze opstand werden door de keizerlijke troepen samen met Engelse en Franse legereenheden opgeruimd in het grensgebied van deze provincie Hunan. Deze periode moet welhaast een enorme impact hebben gehad in de Chinese samenleving, zeker als we het vergelijken met wat  de Tweede Wereldoorlog in Nederland heeft teweeggebracht, gezien het aantal doden , een staat in een staat,een  andere religie. Daarbij komt nog dat de vader van het moderne china, sun-yat sen een methodist was, evenals zijn schoonbroer Chang Kai-Sjek,  waartegen mao de burgeroorlog uitvocht. De keizer wordt in china genoemd de zoon des hemels, hetgeen niet zoveel verschilt van Jezus, zoon van God.  Tijdens de Lange Mars hebben de communisten vaak gebruik gemaakt van christelijke kerken en in Yanán, van waaruit Mao de strijd leidde tegen de nationalisten van Chang Kai-Sjek,  werden veel belangrijke partijcongressen gehouden in een katholieke kathedraal.  In Changsha was al een katholieke  parochie in het midden van de 19e eeuw en tijdens de Bokseropstand (1899-1901) zijn veel christenen  vermoord, ook in Changsha, waar Mao (geboren in 1893) rond 1911 op school zat. Hieruit blijkt duidelijk dat het christendom zeer prominent  aanwezig was in de Chinese samenleving van de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw. Het zette de bestaande Chinese cultuur/religie op zijn kop en net als in Rusland,  Duitsland  en Frankrijk heeft dit zijn weerslag op de bestaande religie,  die niet meer voldoet; een nieuwe religie(communisme/maoisme) komt in de plaats van de oude en een nieuw soort ’messias’ , Mao,  wordt de nieuwe leider. Het is niet uit documenten of uitspraken van Mao af te leiden dat hij aan zijn geboortedatum deze waarde kan  hebben toegekend.   Maar op grond van het feit dat zich in Frankrijk, Duitsland,  Rusland en Italië eenzelfde proces heeft afgespeeld is het wel denkbeeldig. Een ander argument om te veronderstellen dat  deze link naar het religieuze centrum van belang kan zijn,  is dat koningen door alle eeuwen heen een goddelijk recht is toebedacht. Het zou dan logisch zijn dat hun opvolgers ook een soort “goddelijke roeping’ hebben gekregen. Tenslotte Mussolini; Hij  had als geboortedatum 29 juli 1883, hetgeen hij in zijn autobiografie [i]La mia vita [/i]plaatst op de feestdag van de patroonheilige van de Rocca delle Caminate, het kasteel (geschonken door de fascisten van zijn provincie Romagna) dat vanaf circa 1927 zijn zomerresidentie zou worden en waar hij koningen, ambassadeurs en staatslieden zou ontvangen. Als hij  aanwezig was op de [i]rocca [/i]zou er een licht schijnen in de vuurtoren met een vermogen van 8000 kaarsen dat wel 60 kilometer ver te zien was. Het doet erg religieus aan alsof  een kaars wordt  aangestoken  bij een heilige.  Ik ben er helaas niet achter gekomen wie die heilige  was. Naar buiten toe deed Mussolini  alsof  hij fel anti-katholiek en anti paus was , maar hij liet wel in zijn geboortedorp een tweetal kerken bouwen met in een kerk (St.-Rosa van Lima) de afbeelding van de patroonheiligen van zijn ouders en schoonouders. Geen van deze heren heeft er, zover ik weet, melding van  gemaakt dat zijn geboortedatum een religieuze dimensie heeft , maar Stalin verbergt hem, hetgeen mijn inziens al genoeg reden is om er veel waarde aan toe te kennen. Napoleon maakte er grapjes over door 15 augustus uit te roepen tot de dag van de heilige Napoleon. Daarnaast stuurde hij allerlei mythische verhalen de wereld in om zijn geboorte te omgeven met een waas van heiligheid om zichzelf eenzelfde status te geven als caesar of karel de grote. Mussolini vermeldt het  wel in zijn biografie, Hitler en Mao niet voor zover ik  weet. In alle  vijf de gevallen gaat het om een landen die financieel/economisch/politiek en  sociaal een crisis doormaken en die op militair gebied aan de verliezende hand zijn. Uiteindelijk komen ze in een religieuze crisis en wordt de sterke man diegene die de sterkste link met het religieuze centrum heeft; een religieuze link (al is het bij Mussolini minder evident, maar hij is ook de minst krachtige dictator van deze vijf. Toch lijkt ook zijn uitgangspunt religieus). Stel dat deze redenering zou kloppen in alle vijf de gevallen, dan zou er dus een bepaalde logica uit te herleiden zijn en is het niet meer geheel toevallig dat deze heren de sterke man in hun land worden. Natuurlijk gaat het ook om hun persoonlijke kwaliteiten, organisatorisch, militair of verbaal, maar de richting wordt bepaald door hun denken vanuit het religieuze centrum van hun geboortedatum, het is een wisselwerking tussen beide.Ze denken zichzelf als het ware het centrum in.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Dit artikel op Historischnieuwsblad.nl is alleen toegankelijk voor abonnees. Met liefde en zorg werken wij iedere dag weer aan de beste historische verhalen door toonaangevende historici. Steun ons door lid te worden voor maar €4,99 per maand, de eerste maand €1,99. Log in om als abonnee direct verder te kunnen lezen of sluit een abonnement af.