Home BPP zegt weinig over welvaart

BPP zegt weinig over welvaart

  • Gepubliceerd op: 22 okt 2020
  • Update 13 okt 2022
  • Auteur:
    Geertje Dekkers
BPP zegt weinig over welvaart

De maatstaven waarmee welvaart wordt gemeten, zijn aan het veranderen. Zo klonk er recent veel kritiek op het Nationaal Groeifonds of ‘Wopke-Wiebesfonds’, dat investeert in economisch rendabele ondernemingen en zo de toekomstige welvaart moet bevorderen. Volgens de critici focust deze aanpak te veel op economische groei. Welvaart is iets anders, zeggen zij.

‘Lang hebben politici en economisch historici welvaartsgroei gelijkgesteld aan groei van de economie, ofwel de groei van het bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking,’ zegt economisch historicus Bas van Bavel van de Universiteit Utrecht. ‘Die manier van denken ontstond in de tweede helft van de achttiende eeuw en is vooral na de Tweede Wereldoorlog gepropageerd. Dat verandert nu, in de wetenschap en ook in de politiek. Welvaart bestaat uit concrete zaken als gezondheid, kwaliteit van wonen, koopkracht, werk, sociaal netwerk. Die worden steeds beter in beeld gebracht, zoals in de Monitor Brede Welvaart die de Tweede Kamer jaarlijks bespreekt, en meer integraal in de Brede Welvaartsindicator die we in Utrecht maken.’

Volgens Van Bavel kun je de historische ontwikkeling van welvaart ook onderzoeken aan de hand van de gemiddelde lengte van mensen. ‘Die wordt immers bepaald door de kwaliteit van voeding, huisvesting, gezondheid en lichamelijke belasting door werk – dus belangrijke componenten van welvaart. Op die manier krijg je een beter beeld van de werkelijke welvaart dan op basis van het bbp. Zo steeg in de tijd van de Industriële Revolutie het bruto binnenlands product per hoofd, maar nam de gemiddelde lengte af, wat een afspiegeling is van de verslechterde leefomstandigheden van het merendeel van de mensen.’

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Dit soort historisch onderzoek leidt ook tot politiek relevante inzichten, stelt Van Bavel. ‘Om de brede welvaart te laten toenemen moet economische groei neerslaan in de inkomsten en levenskwaliteit van grote groepen. Daarvoor is het belangrijk dat burgers goed georganiseerd zijn. Dat was bijvoorbeeld in grote delen van de twintigste eeuw het geval, toen vakbonden en corporaties een belangrijke rol speelden. Pas toen ging de economische groei ook leiden tot welvaartsgroei. Maar die vormen van zelforganisatie zijn de afgelopen dertig jaar grotendeels afgebroken of verzwakt. Sindsdien slaat de economische groei vooral neer in grote vermogens.’

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 11 - 2020

Nieuwste berichten

Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Dordrecht tijdens de Sint-Elisabethsvloed
Nieuws

Steden waren ongezond voor middeleeuwse boeren 

Toen het huidige Nederland vanaf de late Middeleeuwen verstedelijkte, nam het aantal mensen met luchtwegproblemen toe. Niet alleen in de stad, maar ook op het platteland. Dat blijkt uit het proefschrift The air we breathe, waarop Maia Casna onlangs in Leiden promoveerde. Casna onderzocht botten uit de periode 470-1850 op sporen van onder meer chronische...

Lees meer
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Natuurbeschermers door Kristian Mennen
Interview

‘Activisten kochten zelf natuurgebieden om ze te beschermen’

Tussen 1930 en 1960 stagneerde de natuurbescherming in Nederland. Door verschillende crises en de Tweede Wereldoorlog was de Nederlandse natuur onderaan de politieke agenda beland. In Natuurbeschermers beschrijft natuurhistoricus Kristian Mennen activisten die zich niet uit het veld lieten slaan en aandacht bleven vragen voor de Nederlandse flora en fauna.  Wanneer kwam er aandacht voor...

Lees meer
Troepen van Hamas
Troepen van Hamas
Artikel

Israël financierde Hamas: de vijanden hadden elkaar nodig

Rechtse Israëlische politici en Hamas hebben elkaar groot gemaakt, schrijft journalist Maurice Blessing. Beide partijen hadden elkaar jarenlang nodig om aan de macht te blijven. Tot voor kort ondersteunden Israëlische regeringen Hamas daarom zelfs financieel. Toen Israël in 1967 de Westoever en Gazastrook veroverde, besloot het de Moslimbroederschap te steunen, een antikoloniale beweging die zich...

Lees meer
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Presentatie van het nieuwe nationaal embleem van Syrië
Artikel

Syrië verwijst met hernieuwd symbool naar legendarische veldslag

Nu dictator Bashar al-Assad is verjaagd, presenteert Syrië een herontwerp van het nationale symbool: een gouden adelaar. Daarmee wil interim-president Ahmed al-Sharaa ‘een brug slaan tussen het verleden en de toekomst’. Met de adelaar verwijst hij naar een beroemde slag in 634 toen moslims de Byzantijnen versloegen en Damascus veroverden. Aan het begin van de...

Lees meer