De pausen in dit boek komen er niet goed vanaf. Ze vertonen veel eigenschappen van een dictator.
Pius IX – die in de wet vastlegde dat de paus onfeilbaar was – trad schaamteloos op. In 1856 liet hij de pauselijke politie een zesjarig Joods jongetje, Edgardo, kidnappen. Hij adopteerde hem en speelde graag een spelletje waarbij hij de jongen onder zijn kerkgewaad verborg en ‘Waar is de jongen?’ riep. De paus weigerde Edgardo terug te geven aan zijn ouders en benoemde hem later tot priester.
Frank Schaper, leiderschapstrainer en personal coach, presenteert in dit heel aardige en bovendien mooi uitgegeven boek een groepsportret van ‘de dictator’. Hij benoemt tien kenmerken van dictatorschap (waaronder grootheidswaan, staatsterreur en propaganda) en vijftien uitingsvormen (waaronder persoonscultus, monumenten en symbolen en brood en spelen).
Het dictatorvirus laat zien dat dictators van elkaar leren. Napoleons veroveringen waren geïnspireerd door Alexander de Grote en Julius Caesar. Saddam Hoessein imiteerde Jozef Stalin. Hitler stak veel op van Dzjengis Kahn: de executie van vijandige leiders, het uitroeien van complete steden, het uitmoorden van hele volken en de klinische ongeëmotioneerde benadering van massamoord.
Veel aandacht besteedt Schaper aan Poetin. Die is volgens hem het meest sprekende voorbeeld van een ‘democratisch dictator’: iemand die zijn ware aard verbergt onder een democratisch vernislaagje. Tot deze soort behoren ook Viktor Orbán (Hongarije) Abdul Fatah al-Sisi (Egypte) en Recep Tayyip Erdoğan (Turkije).
Frank Schaper
Het dictatorvirus. Slecht voorbeeld doet slecht volgen
294 p. Scriptum, € 29,95
Frans Smits is hoofdredacteur van Historisch Nieuwsblad
Dit artikel is exclusief voor abonnees
