De ongezellige Berghof in Beieren.
Dit is het tweede deel van Volker Ullrichs magnum opus over Hitler. Het is een volumineus, maar uiterst leesbaar boek. De militaire gebeurtenissen tussen 1939 en 1945 bepalen de thema’s van de hoofdstukken. Uitzonderingen zijn een hoofdstuk over de weg naar de Holocaust en een ‘intermezzo’ over het leven in Adolf Hitlers privéresidentie, de Berghof.
Ullrichs visie op de Holocaust sluit aan bij recent onderzoek. Centraal staat Hitlers besef dat de inval in de Sovjet-Unie was mislukt en dat daarmee de optie om de Joden naar Siberië te verbannen was komen te vervallen. Dit besef brak bij Hitler al midden augustus 1941 door. Daarop besloot hij om over te gaan tot vernietiging van de Joden. Ullrichs verhaal over de Berghof is interessant, omdat Hitler hier in de oorlogsjaren maar liefst 400 dagen doorbracht. In de Beierse bergen ontstond een tweede hoofdkwartier, waar gastvrouw Eva Braun wanhopig probeerde het gezellig te maken. Ullrich laat zich niet uit over de vraag of Hitler en Braun seksuele omgang hadden; wel zaten ze af en toe hand in hand op de bank.
In navolging van recente militaire geschiedenis komt Ullrich tot een gedeeltelijke revisie van Hitlers kwaliteiten als veldheer. De eerste oorlogsjaren was hij wel degelijk een origineel en effectief opperbevelhebber. Dat laat onverlet dat Duitsland feitelijk bij voorbaat kansloos was. Het laatste hoofdstuk is een lezenswaardige balans. Ullrich probeert het raadsel op te lossen waarom zoveel Duitsers achter zo’n merkwaardige figuur aan liepen.
Willem Melching is Duitsland-deskundige.
Adolf Hitler. Ondergang. Deel 2, 1939-1945
Volker Ullrich
960 De Arbeiderspers
€ 49,99
(verschijnt 16 april)
Dit artikel is exclusief voor abonnees
