Rechtszaken rond kindermisbruik hadden rond 1900 in Frankrijk een politiek randje. Ze werden ingezet in een grotere cultuurstrijd tussen katholieken en seculieren.
Dit artikel krijgt u van ons cadeau
Wilt u ook toegang tot HN Actueel? Hiermee leest u dagelijks geschiedenisverhalen met een actuele aanleiding op onze website en ontvangt u exclusieve nieuwsbrieven. U kunt de eerste maand onbeperkt lezen voor € 1,99. Sluit hier een abonnement af en u heeft direct toegang.
Politici van de Derde Franse Republiek (1870-1940) streefden naar een seculiere staat, met onder meer openbare scholen. Katholieke geestelijken verzetten zich daartegen. De cultuuroorlog die zo ontstond, had gevolgen voor kindermisbruikzaken, zo laat historicus Timothy Verhoeven zien in The Historical Journal.
Typerend voor die tijd vindt Verhoeven dat antiklerikale kranten lijsten bijhielden van geestelijk docenten die veroordeeld waren voor kindermisbruik – suggererend dat het op katholieke scholen wemelde van de daders. Katholieken, op hun beurt, focusten op misbruik door lekendocenten. Wanneer geestelijken strafrechtelijk werden vervolgd, dachten veel katholieke Fransen dat de seculiere staat eropuit was de kerk te schaden. Zoals in 1900, toen een abt in het departement Hérault werd aangeklaagd voor misbruik van negen kinderen. In de ogen van de aanklager was het een heldere zaak, maar hij stuitte op fel verzet van katholieken, van wie er één tijdens een zitting ‘merde’ over de aantekeningen van de aanklager kraste. De abt werd vrijgesproken, volgens de aanklager vanwege de morele druk die zijn katholieke sympathisanten uitoefenden.
Ook kwam het voor dat katholieke hoogwaardigheidsbekleders strafvervolging verhinderden, bijvoorbeeld door verdachten te helpen vluchten. Het omgekeerde kwam ook voor. Een docent op een openbare school in Normandië bekende in 1913 dat hij meisjes had misbruikt, maar de prefect voorkwam dat hij werd vervolgd. Gezien de rivaliteit tussen katholieken en seculieren in zijn regio wilde hij voorkomen dat de reputatie van seculiere scholen werd geschaad.
Openingsbeeld: Kinderen in een schoolklas. Schilderij door Henri Jules Jean Geoffroy, 1889.
