Home Vreemden in de Oudheid

Vreemden in de Oudheid

  • Gepubliceerd op: 21 mrt 2007
  • Update 07 apr 2020
  • Auteur:
    Anton van Hooff

Zoals van Simon Vestdijk werd gezegd dat hij sneller schreef dan God kan lezen, publiceert Fik Meijer bijna sneller dan de recensent kan verwerken. De nieuwe ‘Meijer’ vertoont alle kwaliteiten van zijn vorige boeken, maar ook de bekende zwaktes.



Het thema ‘integratie en discriminatie’ is natuurlijk hoogst actueel. In 300 bladzijden geeft de auteur een uitvoerige beschrijving van de manieren waarop Grieken en Romeinen met anderen omgingen en hoe ze tegen hen aankeken. Als goede schoolmeester vergast Meijer zijn lezer op boeiende bijzonderheden. Vaak laat hij vaak de ouden zelf spreken, in welgekozen bronteksten.

De gedebiteerde inzichten zullen de vakman niet verbazen, maar de algemene lezer zal met interesse kennis nemen van de toename van het zelfbewustzijn bij de Grieken, nadat ze de Perzen bij Marathon en Salamis hadden teruggeslagen van ‘Europa’. Allerlei onderdrukte groepen passeren de revue: slaven, de Atheense ‘bijwoners’ (metoiken), de Spartaanse staatsslaven (heloten) en hun ‘omwoners’ (perioiken).

Met Alexander de Grote wordt de wereld opengebroken; Alexandrië is de eerste metropool met een zeer gemengde bevolking. Ook Rome wordt zo’n wereldstad, al lijkt het samenleven tussen gevestigde bewoners en nieuwkomers daar soepeler te verlopen. De Romeinen gelden van oudsher als ‘opener’, hoewel ook bij hen het misprijzen over vreemden niet ontbrak. Eigenlijk is hiermee de hele boodschap van het boek gegeven.

Meijer ziet er uitdrukkelijk vanaf om vergelijkingen met de moderne tijd te maken. Natuurlijk heeft hij gelijk dat er geen ‘rechtstreekse lijn van toen naar nu’ loopt, maar de confrontatie met een vreemde wereld kan een scherpere kijk op het omgaan met ‘vreemd volk’ opleveren. Het gebrek aan analyse, vergelijking en focus is de voornaamste zwakte van dit omvangrijke boek. Na een uitvoerig hoofdstuk over het christendom houdt het abrupt op. De conclusies moet de lezer maar trekken. Soms lijkt de schrijver zijn eigen onderwerp uit het oog te hebben verloren. De bevlogen docent die Meijer is, kan het niet laten zijn kennis te spuien, ten nadele echter van het betoog.

Maar waarschijnlijk zijn deze bedenkingen niet meer dan die van een schoolmeester jegens een schoolmeester. Ook deze ‘Meijer’ zal zijn weg wel vinden naar een lezerspubliek dat zich graag laat onderhouden over de vreemde wereld van de Oudheid.

Anton van Hooff is docent klassiek cultuurgeschiedenis aan de Universiteit Nijmegen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Nieuwste berichten

Vrouw wordt kaal geschoren, Rotterdam (1945)
Vrouw wordt kaal geschoren, Rotterdam (1945)
Nieuws

Hoe wordt een foute vrouw weer goed?

Vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerden met de bezetter, werden na de bevrijding geïnterneerd. De meesten mochten na een jaar zonder veroordeling naar huis, maar bleven onder toezicht van een reclasseringsambtenaar. Wat was het doel van de reclassering? Wanneer vond de overheid dat ‘foute’ vrouwen waren veranderd in ‘goede’ vrouwen? Dat heeft historicus Lieke Speerstra uitgezocht op...

Lees meer
Middeleeuwse monnik drinkt stiekem bier
Middeleeuwse monnik drinkt stiekem bier
Interview

Middeleeuwers dronken bier, want water was voor dieren

‘We kunnen beter bier drinken, net als in de Middeleeuwen,’ grapten Utrechters toen hun kraanwater ondrinkbaar werd door besmetting met een bacterie. In de Middeleeuwen dronken iedereen inderdaad bier, zegt historicus Leendert Alberts. Dat had niet met vervuild water, maar met status te maken. Vóór 1600 hadden inwoners van de Lage Landen weinig andere keuze...

Lees meer
De Amerikaanse gangster Al Capone
De Amerikaanse gangster Al Capone
Recensie

Overheden creëren onbedoeld markten voor misdadigers

Naarmate staten beter zijn georganiseerd en meer wetten maken, raken er ook steeds meer zaken verboden. En dat is een kolfje naar de hand van de georganiseerde misdaad, zo laat Mark Galeotti zien in Homo criminalis. Misdadigers verdienen juist aan handel in zaken die de overheid heeft verboden. Dat was vroeger zo en dat is...

Lees meer
Anti-Immigratie demonstratie escaleert in Den Haag
Anti-Immigratie demonstratie escaleert in Den Haag
Recensie

Historicus heeft kritiek op Rosan Smits: fascisme is geen inhoudsloze strategie

In haar boek Dit is fascisme waarschuwt politicoloog en journalist Rosan Smits voor uiterst rechtse ondermijning van de democratie. De waarschuwing is terecht, maar zij gebruikt het begrip ‘fascisme’ te gemakzuchtig in de ogen van expert Robin te Slaa. Fascisme is geen inhoudsloze machtspolitiek, zoals Smits beweert, maar een echte ideologie. Er zijn weinig boeken...

Lees meer
Loginmenu afsluiten