Jarenlang is de Holland-Amerika Lijn een symbool van trots en vooruitgang. Miljoenen passagiers reizen op de luxueuze schepen van deze reder. Maar rond 1970 komt de klad erin.
Miljoenen toeristen maken graag een tocht over zee. Dat is al zeker een eeuw zo. De Holland-Amerika Lijn speelt in de jaren dertig in op de hang naar luxe en ontspanning door met een fraai passagiersschip te komen: de Nieuw Amsterdam II, waar plaats is voor 1220 passagiers, verdeeld over drie klassen. Het interieur is elegant. Het eersteklas restaurant heeft een plafond bekleed met Marokkaans leer en pilaren bedekt met bladgoud. Ook is een van de twee zwembaden met Delfts blauw betegeld.
Koningin Wihelmina houdt het schip in 1937 ten doop. Maar het bedrijf is niet met cruises begonnen. Als Antoine Plate en Otto Reuchlin in 1873 de NV Nederlandsch Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij (NASM) opzetten, hebben ze als eerste klanten vooral landverhuizers. Tienduizenden passagiers, vaak van Oost-Europese afkomst, maken gebruik van de verbinding tussen Rotterdam en New York om aan de overkant van de Atlantische Oceaan een nieuw leven te beginnen. De verbinding gaat in de volksmond de Holland-Amerika Lijn heten.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgen de schepen van de HAL een nieuwe taak. Ze gaan voor de geallieerden voorraden en troepen vervoeren – in totaal 350.000 soldaten. Dat is niet zonder gevaar, de reder verliest verschillende schepen en 165 bemanningsleden. In de wederopbouwjaren vervoert de HAL honderdduizenden Nederlanders die emigreren naar de VS, maar ook naar Canada en Australië.
Daarna wordt de cruisevaart de belangrijkste bron van inkomsten. De reizen worden steeds langer. Zo doet de SS Rotterdam in 49 dagen zestien havens in Midden- en Zuid-Amerika aan. Verder is er een viercontinentencruise van 75 dagen. En in 1961 volgt de eerste cruise rondom de wereld.
Het decennium daarop gaat het financieel steeds slechter met de HAL. Nederlands personeel wordt massaal ontslagen en vervangen door goedkopere krachten, vooral uit Indonesië. De band met Nederland verslapt. In 1989 komt de HAL in Amerikaanse handen; dat is het einde van een tijdperk. Er rest nu nog één herinnering aan de gouden jaren: de SS Rotterdam ligt sinds 2008 als drijvende attractie en hotel in de Rotterdamse Maashaven.
