Home Vijanden van Rome – Peter Matyszak

Vijanden van Rome – Peter Matyszak

  • Gepubliceerd op: 17 mei 2021
  • Update 28 mrt 2023
  • Auteur:
    Eric Palmen
Vijanden van Rome – Peter Matyszak

Keer op keer stelden tegenstanders als Cleopatra, Spartacus, Hannibal en Attila de Hun Rome op de proef. Peter Matyszak vertelt over de geschiedenis van het Romeinse Rijk aan de hand van beroemde opponenten.

In Vijanden van Rome schetst Peter Matyszak leven en sterven van zeventien notoire tegenstanders van het Romeinse Rijk, van Hannibal tot Attila de Hun. Daarmee omspant zijn boek zes eeuwen wereldgeschiedenis, verdeeld over vier tijdvakken: opkomst en bloei van de Republiek, de vestiging van de Pax Romana onder keizer Augustus, de consolidatie van het keizerrijk en het geleidelijke verval van Rome vanaf de derde eeuw na Christus, bezegeld met de definitieve ondergang in 476.

De revue passeren onder anderen Cleopatra, Spartacus en Boudia, de kleurrijke leidster van de opstand in Brittannia in de eerste eeuw na Christus. Wat precies de bedoeling is van Matyszak met deze opzet blijft vrij duister. Hij gebruikt de proloog vooral om de voorgeschiedenis van de krijger-koningen te beschrijven, niet om zijn intenties toe te lichten. In elk geval maakt hij duidelijk dat elke periode haar eigen type vijandschap heeft opgeroepen.

Dit artikel is exclusief voor abonnees

Begrijp het heden, begin bij het verleden: met HN Actueel leest u historische achtergronden bij het nieuws van vandaag. Nu de eerste maand voor maar 1,99.

Zo opent hij met de glorieuze overwinning van Hannibal tegen de Romeinen in de Slag bij Cannae op 2 augustus 216 v.Chr., toen naar schatting 45.000 legionairs het leven lieten. Hannibal leek het lot van de Republiek daarmee te hebben bezegeld: niet Rome, maar Carthago zou de loop van de wereldgeschiedenis bepalen. Maar hij onderschatte de veerkracht en strijdlust van de Romeinen. Rome floreerde niet ondanks, maar juist dankzij zijn vijanden. Op het slagveld vielen roem en eer te behalen – broodnodig voor een glansrijke carrière in de senaat. In het legioen vochten soldaten fanatiek voor hun eigen grond, die ze in vredelievender tijden als boeren bewerkten. Die ‘oorlogsprikkel’ ontbrak toen 668 jaar later Attila de Hun voor de poorten van Rome stond. Het Rijk was zo geëxpandeerd dat er nog nauwelijks oorlogsbuit te halen viel en het leger bestond vooral uit foederati, niet-Italisch krijgsvolk dat in dienst van Rome vocht.

Matyszak heeft voor zijn geschiedenis van het Romeinse Rijk nauwelijks 250 pagina’s uitgetrokken. Die beknoptheid wreekt zich. Het duizelt de lezer bij tijd en wijle van de informatiedichtheid. Daarbij beschikt hij niet over een al te vlotte pen. De levendigste passages zijn de citaten uit de werken van Plutarchus, Hiëronymus en Zosimus. De bloemrijke taal van de klassieken is een verademing na knullige formuleringen als: ‘De barbaren mochten zich dan naar verluidt relatief netjes gedragen hebben, dat neemt natuurlijk niet weg dat de plundering van Rome een nare en onaangename zaak was.’ Het understatement van de eeuw.

Eric Palmen is historicus.

Vijanden van Rome. Van Hannibal tot Attila de Hun

Peter Matyszak

272 p. Omniboek, € 29,99

Dit artikel is gepubliceerd in Historisch Nieuwsblad 6 – 2021

Nieuwste berichten

Hongaars protest tegen de dam
Hongaars protest tegen de dam
Artikel

Hongaren gingen pas de straat op toen de Donau gevaar liep

Ondanks groeiende onvrede over het communistische systeem keken Hongaren in de jaren tachtig wel uit om in het openbaar kritiek te uiten. Pas toen de bouw van een waterkrachtcentrale de Donau bedreigde, kwam de bevolking in opstand.  In de jaren vijftig hadden Hongarije en Tsjecho-Slowakije het plan opgevat om een gigantische waterkrachtcentrale met dammen te...

Lees meer
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Het zilvermeer in Bitterfeld is vervuild
Artikel

Oost-Duitsers reageerden geschokt op tv-beelden van smerige fabrieksstad

In de DDR was het anticommunistische verzet van de kerk nauw verbonden met de opkomst van de milieubeweging. Een heimelijk gefilmde televisiedocumentaire over een vieze fabrieksstad zette het Oost-Duitse milieuactivisme in één klap op de kaart.  Het grote publiek leerde de Oost-Duitse milieubeweging kennen toen in september 1988 de televisiedocumentaire Bitteres aus Bitterfeld op de...

Lees meer
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Bulgaars protest tegen de milieuvervuiling in Ruse
Artikel

‘Geef ons schone lucht!’, scandeerden honderden boze Bulgaren

In Bulgarije was de milieubeweging de eerste protestbeweging die burgers tegen het communisme wist te mobiliseren. Moeders kwamen in opstand nadat hun kinderen flauwvielen door overwaaiende fabrieksgassen.  Op het centrale plein van het Bulgaarse provinciestadje Roese, niet ver van de Roemeense grens, stond op 23 september 1987 een groep jonge kinderen te wachten op hun...

Lees meer
Poolse demonstranten in 1980
Poolse demonstranten in 1980
Artikel

Kernramp gaf Poolse milieuactivisten een enorme populariteitsboost

De nucleaire ramp in Tsjernobyl bracht een kentering teweeg in Polen, waar al jaren een protestbeweging tegen het communistische regime sluimerde. Doordat het Sovjet-regime de ramp onder het tapijt wilde schuiven, verbeterde de reputatie van Poolse milieuactivisten. Hun verzet gaf ook andere Poolse protestbewegingen nieuw elan.   In 1980 was de vakbond c opgericht door havenarbeiders...

Lees meer