Universiteiten in Nijmegen en Amsterdam bemoeien zich op praktische wijze met geschiedenis in de openbare ruimte. De ene laat muren beschilderen, de andere voorziet koloniale straatnaamborden van context.
In Nijmegen verschijnen vijftien muurschilderingen die de geschiedenis van de stad zichtbaar moeten maken, van de Romeinen tot de krakersrellen. ‘Het moet een stedelijke identiteit creëren,’ vertelt initiatiefnemer Erika Manders, onderzoeker aan de Radboud Universiteit. ‘Je kunt je stad pas echt begrijpen als je weet wat er zich heeft afgespeeld.’ Manders vindt het een goede zaak dat universiteiten zich bezighouden met geschiedenis in de openbare ruimte. ‘Straatkunst spreekt een breed publiek aan, ook mensen die misschien niet snel geneigd zijn een geschiedenisboek te pakken.’
Laura van Hasselt, mastercoördinator bij de UvA, is het daarmee eens. In opdracht van de gemeente Amsterdam onderzochten haar studenten de koloniale straatnaamgevers van de Zeeheldenbuurt en opperden ze ideeën om buurtbewoners historische context te bieden. ‘De universiteit is een bubbel van geschiedenisliefhebbers, maar dat betekent niet dat anderen niet geïnteresseerd zijn. Zoals in de geschiedenis van hun eigen straat of buurt.’
Dit artikel is exclusief voor abonnees
Plaatsen universiteiten zich met zulke activiteiten midden in het politieke debat over identiteit? ‘We willen aan alle periodes recht doen en letten op een goede genderbalans,’ vertelt Manders over de Nijmeegse straatkunst. ‘Het moet geen “wittemannengeschiedenis” worden.’ Ook Van Hasselt erkent de gevoeligheid van het onderwerp. ‘Op social media werden we door ons onderzoek al snel weggezet als een linkse universiteit die de geschiedenis weg wil poetsen. Dat is uiteraard niet ons doel; we willen juist context en informatie bieden voor het debat.’ Ze vindt dat studenten een beladen onderzoek als dit goed kunnen uitvoeren, maar waarschuwde hen wel van tevoren: ‘Jullie bevinden je op glad ijs, want iedereen vindt hier iets van.’
Uiteindelijk komen er in de Zeeheldenbuurt omklapbare informatieborden en audiofragmenten waarin een buurtbewoner over de historische naamgever van zijn straat vertelt. Neemt de universiteit zo niet de rol van uitvoerder op zich? Volgens Van Hasselt niet: ‘We doen het onderzoek en opperen onze ideeën, maar daar houdt ons werk op.’
Teun Willemse is redacteur van Historisch Nieuwsblad.